Garnet
Oliwin
Staurolit
Piasek cyrkonowy
Hematyt
Ilmenit – o wzorze FeTiO3, koloru brązowo-czarnego jest głównie surowcem do produkcji bieli tytanowej. Posiada twardość ~5,5 w skali Mohs’a, ciężar właściwy 4,72 kg/dm3. Jest stosowany jako ścierniwo głównie tam, gdzie jest wydobywany. Popularny jest najbardziej wśród kamieniarzy oraz jako dodatek do strumienia tnącego wody w urządzeniach wysokociśnieniowych (~4000 bar). Korund naturalny – kopalina nienormowana, a jako ścierniwo porównywalny z elektrokorundem zwykłym. Jest wyjątkowo drogim ścierniwem z uwagi na rzadkość występowania jego pokładów i niespełniania najczęściej podstawowego warunku, jakim jest ~ 99% zawartość Al2O3 oraz sporej ilości zanieczyszczeń żelazo-krzemem. Hematyt – nienormowany. Jest jedną z rud żelaza o wzorze Fe2O3 krystalizującą w układzie trygonalnym o zabarwieniu szarym lub czarnym z połyskiem metalicznym. Jest nieprzezroczysty. Posiada twardość 6,5 w skali Mosh’a i gęstość 5,2. Staje się popularnym na zachodzie ścierniwem, lecz jego możliwości technologiczne niewiele przewyższają żużle odpadowe, a są przy tym zanieczyszczone tlenkami żelaza (fot. 6). Dolomit to skała wapienna. Twardość 3,5 w skali Mohs’a, ciężar właściwy 2,85 kg/dm3 a nasypowy 1,5 kg/dm3. Stosowany w stoczniach basenu Morza Śródziemnego, gdzie jest jego duża podaż jako odpadu kamieniarskiego. Jako ścierniwo jest mało atrakcyjnym z uwagi na mierne osiągi technologiczne i zawartość krystalicznej wolnej krzemionki (powyżej 2%). Żużel pomiedziowy (PN EN ISO 11126-3:2000) – krzemiany żelaza. Najbardziej popularne w Polsce ścierniwo jednokrotnego użytku. Może mieć spore trudności przetrwania w świetle nowych przepisów, które zostały omówione wcześniej oraz istnienia planów stałego zmniejszania ilości odpadów aż do 28% dzisiejszej ich ilości do roku 2020. Posiadała zbyt dużą wilgotność gwarantowaną (wcześniej 0,5%, a obecnie norma PN EN ISO 11126-1 : 2001 przewiduje minimum 0,2%), dlatego w praktyce powoduje zbrylanie się ścierniwa w przewodach i w oczyszczarce zakłócające jej pracę. Żużel paleniskowy (PN EN ISO 11126-4:2002) – nie jest u nas popularny, ale raczej nie widzę dla niego zastosowania zwłaszcza w świetle nowych przepisów prawnych. Użycie jego w Zachodniej Europie jest już dzisiaj poważnie ograniczane. Nie jest też uzasadnione stosowanie go zamiast żużla pomiedziowego. Żużel wielkopiecowy (PN EN ISO 11126-6:2002) – stanowi krzemian wapnia. Jest jeszcze bardziej pylącym ścierniwem odpadowym od żużla pomiedziowego. Tworzy więcej odpadów. Jest też bardzo higroskopijny z powodu swojej gąbczastej struktury, a więc może powodować zlepianie się ziaren ściernych, powodując zakłócenia pracy oczyszczarek. Nie nadaje się pod farby ftalowe i akrylowe, prawdopodobnie z uwagi na alkaliczny odczyn (pH 11,5). Nie jest też on jeszcze do końca przebadany. To bardzo mało wydajne ścierniwo, a jego użycie wydaje się być technologicznie nieuzasadnione. Żużel konwertorowy (PN EN ISO 11126-6:2002) – jest też krzemianem wapnia posiadającym podobne wady, co żużel wielkopiecowy. Elektrokorund zwykły A95 (PN EN ISO 11126-7) – zawierać powinien powyżej 94% tlenku glinu w postaci a-Al2O3, koloru brązowego. Jest ścierniwem uniwersalnym (za wyjątkiem elektrokorundu zwykłego regenerowanego) i można go stosować do obróbki wszystkich materiałów. Elektrokorund zwykły i szlachetny A99 – biały (> 99% a-Al2O3) są jednymi z najtwardszych spośród wszystkich ścierniw (~9,02 wg skali Mosh’a). Posiadają wyższy ciężar właściwy (~4 kg/dm3) od SiC, co powoduje, że wydajnością (27 m2/h) ustępuje mu tylko nieznacznie. Elektrokorund zwykły jest ścierniwem trwalszym od SiC (powyżej 12 zawróceń) i posiada niskie zużycie (~ 6,6 kg/m2) oraz jest dużo od niego tańszy (~ 2,4 zł/kg). Z tego powodu najczęściej stosowany jest do chropowacenia powierzchni, zwłaszcza bardzo twardych materiałów. Elektrokorundu szlachetnego i półszlachetnego nie stosuje się do chropowacenia powierzchni, ze względu na bardzo wysoką ich cenę. Węglik krzemu (SiC) – czarny, zwany często karborundem (nienormowany) jest produktem wyłącznie syntetycznym. Posiada najwyższą twardość wśród ścierniw mających znaczenie praktyczne (twardość 9,2), dzięki temu jest najbardziej skrawnym i wydajnym ścierniwem. Posiada jednak prawie dwukrotnie mniejszą trwałość, co przy prawie dwukrotnie wyższej cenie od elektrokorundu zwykłego czyni go ścierniwem mało opłacalnym. Stosowany jest natomiast do szlifowania ostrych krawędzi szkła, matowania szkła oraz jako dodatek do cięcia materiałów strumieniem wody oraz do sporządzania past polerskich. Próby użycia innych surowców naturalnych do obróbki strumieniowo-ściernej można uznać za nieudane. Najbardziej obiecującym był kruszony bazalt o twardości 6,9; ciężarze właściwym do 3,2 kg/dm3, pH ekstraktu wodnego 5,9, przewodnictwo właściwe ekstraktu wodnego 14 mS/m. Jest ścierniwem bardzo pylącym i bardzo mało wydajnym. Kruszone granity posiadają twardość porównywalną z bazaltem, lecz posiadają duże zanieczyszczenia solami rozpuszczalnymi (29 mS/m). Kruszone skały wapienne np. dolomity są używane w stoczniach greckich, ale są mało wydajne z racji niskiej twardości i często zawierają ponad 2% wolnej niezwiązanej chemicznie ani krystalograficzni krzemionki – SiO2. Piaski kwarcowe pod warunkiem, że je rzeczywiście płukano i nie należały do zwykłych piasków budowlanych o dużej zawartości margli i zanieczyszczeń sodowych, były bardzo przydatne do prac prowadzonych w terenie, jeśli ich kilkakrotnie nie używano i nie stosowano ich do usuwania starych powłok miniowych i chromianowych. Tylko wtedy mogłyby mieć szansę nie zagrażać środowisku i pracownikom. Mankamentem ich jest jednak bardzo wysoka norma zużycia na wyczyszczenie 1 m2 powierzchni i bardzo duże oraz niebezpieczne dla człowieka i środowiska naturalnego pylenie.
Komentarze (0)