Systemy utwardzane radiacyjnie
Ramowy skład wyrobów lakierowych utwardzanych radiacyjnie podano w tabeli 3.
Jedyną różnicą w składzie surowcowym wyrobów lakierowych dla obu technologii to brak fotoinicjatorów w systemach utwardzanych EB. Głównymi składnikami kompozycji są oligomery i monomery, które stanowią razem do 90 % masy. Pozostałymi składnikami są fotoinicjatory oraz środki pomocnicze. W niektórych kompozycjach może być duży udział środków pomocniczych i wypełniaczy – nawet do 50%. Typy akrylowanych oligomerów oraz zasady ich doboru podano w tabeli 4.
Wodne wyroby lakierowe utwardzane radiacyjnie
Osobną grupę stanowią oligomery wodorozcieńczalne. Ich zastosowanie ostatnio rośnie. Powodem tego są problemy higieniczne z monomerami akrylowymi oraz problemy z formułowaniem niskolepkich wyrobów UV do natrysku czy polewania. Wprowadzenie wody jako rozcieńczalnika pozwala na unikniecie stosowania dużych ilości monomerów akrylowych. Początkowo stosowano zemulgowane oligomery tradycyjne oraz ich modyfikacje rozpuszczalne lub łatwo dyspergowalne w wodzie. Aktualnie najszerzej stosowane są wodne dyspersje poliuretanowe z grupami nienasyconymi. Powłoki uzyskane z tych dyspersji po odparowaniu wody są suche i mogą być nawet szlifowane, a dopiero potem utwardzane promieniowaniem UV.
Drugim ważnym składnikiem kompozycji utwardzanych radiacyjnie są monomery, które są reaktywnymi rozcieńczalnikami. Jak już wspomniano wcześniej stosuje się monomery mono- i wielofunkcyjne. Ich wybór zależy od oczekiwanego efektu. Monomery jednofunkcyjne są dobrymi rozcieńczalnikami, dzięki czemu stosunkowo szybko obniżają lepkość kompozycji, jednocześnie podwyższają elastyczność powłok. Jednakże niekorzystną cechą tych monomerów jest obniżenie reaktywności kompozycji oraz odporności powłok na rozpuszczalniki. Wraz ze wzrostem funkcyjności monomerów spadają ich zdolności rozcieńczania, ale za to wzrasta reaktywność kompozycji oraz odporność powłok na rozpuszczalniki. Przykładami monomerów monofunkcyjnych stosowanych w kompozycjach utwardzanych radiacyjnie są np.: akrylan 2-(2-etoksyetoksy) etylu, akrylan oktylowy/decylowy, akrylan izobornylowy. Przykładami monomerów dwufunkcyjnych są: dwuakrylan heksandiolu 1,6 (HDDA); dwuakrylan glikolu trójpropylenowego (TPGDA); dwuakrylan glikolu dwupropylenowego (DPGDA). Przykładami monomerów trójfunkcyjnych są: trójakrylan trójmetylolopropanu (TMPTA); trójakrylan pentaerytrytu (PETA) oraz trójakrylany oksyetylowanego trójmetylolopropanu i pentaerytrytu. W ostatnich latach występuje tendencja stosowania akrylanów oksyetylowanych alkoholi mono- i wielofunkcyjnych ze względu na ich mniejsze działanie drażniące na skórę i oczy. Inną obserwowaną tendencją jest zastępowanie mieszanin monomer-oligomer przez niskolepkie oligomery, głównie poliestrowe oraz polieterowe.
