Utylizacja przepracowanych kąpieli fosforanujących
Pozwolenie wodnoprawne
- Jest to dokument wydawany przez władze samorządowe (najczęściej starostę) zezwalający na szczególne korzystanie z wód i precyzyjnie określający zasady tego korzystania. Zasady uzyskiwania i wydawania pozwoleń reguluje ustawa z dn. 18 lipca 2001 Prawo wodne.
Przedsiębiorstwo, nazywane „dostawcą ścieków przemysłowych” w Rozporządzeniu Ministra Budownictwa z dnia 14 lipca 2006 r. w sprawie sposobu realizacji obowiązków dostawców ścieków przemysłowych oraz warunków wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych. (Dz.U.06.136.964), może usuwać zużyte kąpiele fosforanujące do kanalizacji, o ile spełni następujące wymagania:
1. Ścieki nie będą przekraczać dopuszczalnych wartości wskaźników zanieczyszczeń dla substancji szkodliwych wprowadzanych do urządzeń kanalizacyjnych (zał. I i II Rozp.).
3. pH będzie się zawierało w przedziale 6,5 – 9,5
4. Odprowadzane ścieki nie będą zawierały osadów.
Ponieważ zużyte ciecze robocze mają odczyn kwaśny (pH około 4), to aby osiągnąć wymagane pH należy pozostałości fosforanów strącić za pomocą wodorotlenku wapnia (mleka wapiennego). Dodając mleko wapienne skutecznie neutralizujemy kąpiel oraz pozbywamy się z roztworu jonów fosforanowych, co powoduje, że nasze ścieki stają się podatne na mechaniczno–biologiczne procesy oczyszczania. Pozostająca w kąpieli ilość fosforanów ściśle zależy od ilości dodanego wodorotlenku wapnia, a dokładniej od końcowego pH. Jeżeli pH będzie zbyt niskie, to może się okazać, że pomimo widocznego wytrącania osadu w roztworze pozostanie zbyt dużo jonów fosforanowych. Dzieje się tak dlatego, że jako główny produkt powstaje wodorofosforan wapniowy (CaHPO4), którego rozpuszczalność (w przeliczeniu na fosfor) wynosi 33 mg P/l. Dodanie nadmiaru mleka wapiennego usuwa ten problem, gdyż przy odpowiednio wysokim pH jako główny produkt tworzy się dużo trudniej rozpuszczalny hydroksyapatyt (Ca5(OH)(PO4)3), którego rozpuszczalność wynosi tylko 1 mg P/l. Jeżeli dodatkowo w roztworze znajdują się śladowe ilości metali ciężkich (np. jony żelaza, czy manganu), to i tak zostaną one praktycznie całkowicie strącone, gdyż fosforany w połączeniu z metalami ciężkimi wytrącają niezwykle trudno rozpuszczalne sole zasadowe. Powstałą zawiesinę należy następnie poddać procesowi sedymentacji (osadzaniu) w odstojniku, do czasu, gdy osad zostanie całkowicie oddzielony od cieczy. Pozostałą ciecz (bez osadu) można usuwać do kanalizacji. W celu zmniejszenia masy należy oddzielić wodę od osadu za pomocą prasy filtracyjnej albo suszenia, a następnie przekazać do utylizacji. W przypadku, gdy przedsiębiorstwo nie posiada pozwolenia wodnoprawnego, to zużyte kąpiele fosforanujące są odpadem przemysłowym i trzeba je w całości przekazać firmie utylizacyjnej. Aby proces fosforanowania spełniał wysokie kryteria jakościowe, dawał niewielką ilość osadów i był łatwy do utylizacji, powinniśmy:
