Aktualności i przegląd rynku

Środki dekoracyjno–impregnacyjne w ochronie drewna

Wyroby z drewna w użytkowaniu pełniły i pełnią funkcje nie tylko konstrukcyjne czy izolacyjne, ale i zdobnicze. Ważne jest długotrwałe zachowanie nie tylko właściwości wytrzymałościowych i funkcjonalnych, ale także estetycznych. Drewno wykazuje trwałość zróżnicowaną, niekiedy zdumiewająco dużą, bardzo silnie zależną od warunków otoczenia, także od gatunku drewna i związanych z tym jego naturalnych właściwości. W warunkach niekorzystnych - wilgotnych, ciepłych, sprzyjających rozwojowi mikroorganizmów i przy narażeniu na bezpośrednie działanie czynników atmosferycznych, gdy jest wystawione na działanie szeregu czynników niszczących abiotycznych i biotycznych, trwałość drewna wyraźnie maleje. Gwałtowne zmiany wilgotności drewna i towarzyszące im zmiany cieplne (suszenie, oziębianie, zamrażanie), powodują w rezultacie pęcznienia i kurczenia drewna, takie zmiany jego wymiarów, że towarzyszące im naprężenia powodują jego pękanie na różną głębokość. Niszczy to strukturę drewna umożliwiając wgłębne zaatakowania przez mikroorganizmy oraz coraz głębsze i łatwiejsze wnikania wody. Długotrwałe i intensywne promieniowanie świetlne (głównie pasmo UV) powoduje zmiany barwy drewna i zwiększenie chropowatości. Grzyby, glony, porosty, bakterie pogarszają estetykę wyrobów i pogarszają ich właściwości. Grzyby powodują zmiany barwy, składu chemicznego, gęstości, wytrzymałości i innych właściwości fizycznych drewna. Największe zmiany strukturalne i wytrzymałościowe powodują grzyby podstawczaki (Basidiomycotina) wywołujące rozkład brunatny – niszczenie głównie celulozy i dekompozycje ligniny - rozkład biały drewna. W środowisku bardzo wilgotnym także w kontakcie z glebą grzyby należące do workowców (Ascomycotina) i grzybów niedoskonałych (Deuteromycotina) wywołują również duże pogorszenie właściwości drewna określane jako rozkład szary. Skutkiem współdziałania czynników atmosferycznych i biologicznych jest szarzenie drewna najczęściej obserwowane w życiu codziennym w warunkach ekspozycji zewnętrznej (np. płoty, parkany, bramy itp.), pogłębiające się z biegiem czasu w rozkład drewna. Najpowszechniej występuje sinizna drewna iglastego, głównie bielu sosny.

Intensywność zmian zależy od warunków klimatycznych (większe zmiany w klimacie górskim i nadmorskim), usytuowania elementu budowlanego i stopnia jego ekspozycji, konfiguracji budowli - możliwości gromadzenia i odprowadzania opadów, występowania okapów itp. Działanie światła powoduje powolną fotolizę - zwłaszcza częściową delignifikację wskutek fotooksydacji ligniny. Najszybciej zmiany fotolityczne występują na powierzchniach o ekspozycji południowej i południowo- zachodniej. Wśród wielu gatunków drewna znajdują się takie, które z uwagi na dużą gęstość, zawartość garbników, żywic, barwników substancji woskowych wykazują naturalną większą odporność na działanie czynników niszczących. Większość europejskich gatunków drewna o znaczeniu gospodarczym należy jednak do dość podatnych na rozkład powodowany przez grzyby, owady czy uszkodzenia powodowane przez czynniki atmosferyczne. Dobrze przedstawia to wykaz zawarty w PN-EN 350-2 „Trwałość drewna i materiałów drewnopochodnych - Naturalna trwałość drewna litego - Wytyczne dotyczące naturalnej trwałości i podatności na nasycanie wybranych gatunków drewna mających znaczenie w Europie”. Drewno bielu generalnie zaliczone jest do nietrwałych.