Skład chemiczny omawianych żużli pomiedziowych określili Stypułkowski i Szydło (1995): SiO2 - 41,8%, Al2O3 - 6,8%, Fe2O3 - 17,11%, CaO - 20,52%, MgO - 2,32%, Cu -0,51%, Zn - 0,53%, Mn - 0,19%, Pb - 0,24%, Co - 0,0077%*, Cr - 0,00051%, Cd - 0,0000005%.
Instytut BIA, oprócz danych producenta, tj. POLGRIT, który zgłosił następujący główny skład tlenkowy: SiO2 - 32,0 - 46,0, Al2O3 - 10,0 - 14,5%, FeO - 4,5 - 6,0%, CaO - 18,5 - 29,0%, uzupełnił jeszcze o następujące dane: komponenty silikogenne: kwarc - < 1%, krystobalitu nie stwierdzono, trydymitu nie stwierdzono; komponenty toksyczne: antymon - < 0,02%, ołów - 0,01%, kadm - < 0,01%, cyna - < 0,04%; komponenty rakotwórcze: arsen - 0,01%, beryl - 0,01%, chromiany - 0,002%, kobalt - 0,01%, nikiel - 0,01%.
Oferowane przez różnych producentów na świecie granulowane żużle pomiedziowe posiadają bardzo zróżnicowane składy, a zatem i różne własności fizyczne, chemiczne i technologiczne.
Na podstawie wyników zawartych w tab. 2 można zakwestionować stwierdzenie, że poziom promieniotwórczości granulowanego żużla pomiedziowego nie przekracza tła środowiskowego.
Znajomość składu chemicznego żużli nie wystarcza do określenia jego wpływu na ekosystem regionu, gdyż uwalnianie się metali ciężkich zależy od struktury krystalicznej, w której są one związane oraz warunków zakwaszenia pH i utleniająco-redukcyjnych Eh w środowisku. Żużel pomiedziowy jest bardzo niejednorodny pod względem struktur, tekstur i składu mineralnego. Jego struktura jest miejscowo zwarta, gęsto upakowana, przechodząca do drobno i grubo porowatej, okrągłej i owalnej. Dominuje struktura drobnoziarnisto-igiełkowa, hipokrystaliczna do jawnokrystalicznej. Pod mikroskopem widoczne są różne formy kryształów połączonych w agregaty polikrystaliczne, między którymi występuje masa szklista z zawiesiną kryształów igiełkowatych (do 0,3 mm), dendrytowych i szkieletowych. Pomiary twardości żużla granulowanego wykazały duży rozrzut od 4,2 do 8,3 według skali Mohsa z przewagą twardości 4,8 do 6,4. Wskazuje to na niejednorodną krystalizację oraz dużą zmienność struktury i tekstury. Zaobserwowano też dużą zmienność sprężystości i elastyczności. Pomiędzy kryształami i szkliwem występują liczne związki międzymetaliczne w postaci bornitu (Cu5FeS4), metaliczna miedź, srebro, ołów, chromit, magnetyt, stopy Pb z Cu, Ag, Sb, Ni i Co oraz związki chemiczne, takie jak arsenek Ni i Co, antymonek Ni o wielkości do 0,5 mm o nieforemnym i owalnym kształcie. Ołów nie wchodzi do krzemianów, a tworzy własne fazy krystaliczne w postaci stopów miedzi i srebra. Z uwagi na bardzo drobną postać faz zawierających metale i półmetale oraz znaczne ich rozproszenie, mogą one w łatwy sposób został uwolnione i w postaci pyłu przeniknąć do gleby i wód powierzchniowych. Może to doprowadzić do miejscowej koncentracji metali ciężkich, zwłaszcza gdy będzie narażenie ich na ścieranie, a więc rozdrabnianie. Związki metali i półmetali z reguły nie są trwałe w warunkach środowiskowych pH, Eh (utleniająco-redukcyjnym), gnicia oraz działania mikroorganizmów, ułatwiających przechodzenie w różne postacie tlenków, wodorotlenków, siarczanów, fosforanów i związków kompleksowych rozpuszczalnych w wodzie, mogących przenikać do wód gruntowych.
Komentarze (0)