Śruty aluminiowe i ich właściwości
Aluminium to metal lekki o gęstości 2,70 g/cm3, twardości 165 MPa i temperaturze topnienia 660,4 st. C. Krystalizuje on w sieci A1, a więc cechuje się dużą plastycznością. Śruty z czystego aluminium to głównie drut cięty (rys. 1). Jest on oferowany w postaci wąsko rozklasyfikowanych wielkościowo frakcji zgodnie z danymi zawartymi w tabl. 2.
W praktyce przemysłowej zastosowanie znajdują najczęściej frakcje mieszczące się w przedziale wielkości ziaren od 0,8 do 2,30 mm. Wytrzymałość na rozciąganie takich śrutów mieści się w przedziale 80-240 MPa, zaś średnia gęstość nasypowa wynosi około 1,50 g/cm3. Śrut z czystego aluminium otrzymywany metodami hutniczymi to produkt konkurencyjny w stosunku do śrutów z drutu ciętego. Granulowanie tradycyjnymi metodami poprzez gwałtowne zastyganie ciekłego rozproszonego aluminium prowadzi do powstania nieregularnych ziaren o lekko zaoblonej powierzchni (rys. 2). W niniejszym opracowaniu szczególną uwagę zwrócono na aluminiowy śrut odlewany specjalną metodą odśrodkową przez amerykańską firmę Transmet Corporation [5]. Handlowa postać tego śrutu ma charakterystyczny kształt kropel (rys. 3). Jego asortyment i charakterystykę zamieszczono w tabl. 3. Ziarna mają nieregularną postać a ich długość jest w przybliżeniu równa podwójnej średnicy części owalnej. W kolejnych cyklach obróbki strumieniowo-ściernej jako śrut nieregularne ziarna stopniowo owalizują się. Kształt ziaren po 500 cyklach obróbki przedstawiono na rys. 4.
Poza śrutami z czystego aluminium zastosowanie znajdują również śruty będące stopami aluminium. Składy chemiczne stopów aluminium oferowanych przez dwóch producentów jako śruty zamieszczono w tabl. 4. Zamieszczono tam również standardowy skład chemiczny śrutu z czystego aluminium. Alugran to produkt otrzymany ze stopu aluminium Al - Mg - Mn metodą rozdrabniania mechanicznego. Otrzymane tą metodą nieregularne cząstki poddawane są procesowi formowania poprzez wielokrotne uderzanie o płytę metalową w specjalnym urządzeniu z kołem rzutowym. Produkt otrzymany w procesie przeróbki na zimno przyjmuje postać sferycznych ziaren (rys. 5). Standardowo w obróbce strumieniowo-ściernej zastosowanie znajdują ziarna o nominalnej wielkości do 2,5 mm. Ten zakres wielkości ziaren jest w przypadku alugranu dzielony na 4 frakcje ziarnowe zgodnie z danymi zawartymi w tabl. 5. Firma Chr. Otto Pappe oferuje śruty alugran w dwóch zakresach twardości Hv: Alugran H: 115-125 MPa i Alugran W: 55-65 MPa. Innym śrutem stopu aluminium oznaczonym nr 319 o twardości Hk = 100 MPa jest produkt oferowany przez firmę Transmet Corporation [5]. Ten śrut odlewany otrzymywany jest metodą odśrodkowego zestalania, a otrzymany produkt posiada kształt kropel analogicznie do śrutu aluminiowego tej firmy przedstawionego na rys. 3. Charakterystykę tego śrutu zamieszczono w tabl. 6.
