Wydarzenia i relacje

Sykatywy (driers) to pierwotnie wysuszacze farb olejnych, obecnie stosowane do wszystkich rodzajów pokryć. Średniowieczne sykatywy są solami kwasów tłuszczowych i metali ciężkich, a działają głównie katalitycznie. Polega to na promowaniu reakcji zmieniających strukturę farby w kierunku sieciowania. Metale ciężkie są katalizatorami utleniania (alkoholi do związków karbonylowych i dalej do rodników, które polimeryzują), rodzaj kwasu tłuszczowego decyduje o rozpuszczalności sykatywy. Dzieli się je na 3 grupy, w zależności od jonów metali: utleniające (sykatywy powierzchniowe): Co, Mg, Fe, V i Ce, polimeryzujące (sieciujące): Zr, La, Nd, Al, Bi, Sr i Ba oraz pomocnicze (promotory i katalizatory), np: Cd, K, Li (przyspieszają schnięcie powierzchni) i Zn (spowalnia schnięcie powierzchni). Sykatywy dobiera się do żywic w farbach. W roztworach wodnych powyższe sole sa niestabilne, wobec czego wprowadzono kompleksy z aminami i alkoholami dobrze rozpuszczalne w układach hydrofobowych. Mimo to trzeba w układach wodnych stosować 2-krotny nadmiar sykatywy.

Niekiedy potrzebne są powłoki matowe, co przy klasycznych farbach nie jest problemem (po odparowaniu rozpuszczalnika kurczą się one i deformują). Za to utwardzane UV nie zmieniają postaci. Rozwiązywano to dodając do farb znaczne ilości taniej krzemionki i wosków. Korzyści były pozorne, bo zapobieganie sedymentacji i utrzymanie właściwej lepkości bywa tu kłopotliwe i kosztowne. Wad tych nie wykazują pospolite syntetyczne silikażele. Znakomitymi dodatkami matującymi okazały się gorzelniane biopolimery pofermentacyjne. Różne biopolimery często stosuje się ze zmikronizowanymipoliolefinami. Stearynian wapnia pomaga również w dopasowaniu lepkości farby do potrzeb aplikacyjnych. Stearynian cynku stosuje się w powłokach, które mają być piaskowane, zwłaszcza celulozowych i nitrocelulozowych. Jako czynniki matujące w pokryciach proszkowych zastosowano nanomateriały.

Regulatory przepływu są ważne głównie w samorzutnym wyrównywaniu powierzchni powłoki (leveling). Jeśli celem nanoszenia nie jest powierzchnia matowa, to materiał powłokowy powinien wyrównywać nierówności powierzchni na którą go naniesiono i likwidować własne nierówności powstające podczas schnięcia i twardnienia. Ciecz zwilża powierzchnie mające równe lub większe od niej napięcie powierzchniowe (na ogół wobec powietrza). Spoistość powłoki rośnie z jej napięciem powierzchniowym. Częste są sprzeczności tych wymogów, wobec czego dodatki wyrównujące (poziomujące) powłoki najczęściej obniżają ich lepkość. Najłatwiej stsosuje się silikony: polidimetylosiloksany (oleje silikonowe) stwarzają problemy z rozpuszczalnością, ale po modyfikcji związkami organicznymi dają paletę własności umożliwiającą dopasowanie do szerokiego spektrum powierzchni i pokryć. Fluoropochodne a zwłaszcza fluorosurfaktanty stosuje się w stężeniach do 0,1% aby uniknąć pienienia. W powłokach proszkowych stosuje się poliakrylany.