Drewno

Płyta MDF jest materiałem z pogranicza drewna i tworzywa: jej wypełnienie tworzy surowiec drzewny (najczęściej z drzew iglastych), który jest rozszczepiany na pojedyncze włókna, mieszany z klejem, a następnie prasowany. W efekcie powstaje tzw. ciasto włókienne, które traci typowe właściwości drewna, tj. większą wytrzymałość w kierunku wzdłużnym niż w poprzecznym. W płycie MDF wytrzymałość ta rozkłada się tak samo w obu kierunkach, co jest efektem silnego zagęszczenia oraz braku porowatości sprasowanej struktury. Z tego samego powodu materiał ten jest bardzo dobrze skrawalny: bez problemu poddaje się niemal każdemu rodzajowi obróbki, jednak jego krawędzie i wyfrezowania wymagają szczególnej uwagi podczas powlekania.

Typowe wady lakiernicze płyt MDF.

Normy nie pomogą

Mimo że technologia wytwarzania płyt MDF powstała jeszcze w latach 60. XX w., a same płyty pojawiły się na rynku w latach 70., wciąż nie wprowadzono norm, które regulowałyby proces ich powlekania. Istnieją co prawda regulacje odnoszące się do wyboru systemu lakierniczego i przygotowania powierzchni drewna do malowania i lakierowania (norma PN-EN:927, część 1 i 2), ale dotyczą one wyłącznie zastosowań zewnętrznych. Także niezależnie badania prowadzone przez instytucje naukowe, np. Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników Łukasiewicz, obejmują głównie drewno stosowane na zewnątrz. 
Niektórzy eksperci zachęcają do sięgnięcia po specjalistyczne normy, np. słowacką SIST-EN 15060:2006 bazującą na międzynarodowej normie EN ISO 4618:2006, która definiuje zasady klasyfikacji i wyboru systemów lakierniczych do powlekania materiałów drewnianych wykorzystywanych do produkcji mebli. Norma ta jest jednak specyficzna: określa bowiem jedynie procedurę i narzędzia wymiany informacji między producentem mebli a dostawcą farb i lakierów. Zawarte w niej wzory tabel, wypełnione przez producenta mebli, mają dostarczyć informacji o tym, jakiego rodzaju materiału użył, jaki rodzaj mebla i powierzchni chce powlekać, a także w jakiej funkcji mebel ten będzie wykorzystywany. Dane te mają za zadanie ułatwić producentowi farb i lakierów dobór systemu spełniającego wymagania wynikające ze specyfikacji zawartej w tabeli. I tyle.

Uwaga na pęcznienie

Brak regulacji może sugerować, że powlekanie płyt MDF jest proste. Nic bardziej mylnego: MDF jest bowiem materiałem bardzo niejednorodnym zarówno pod względem jakości, jak i wytrzymałości oraz stabilności wymiarowej. Z punktu widzenia lakiernika największą bolączką jest jednak jego podatność na pęcznienie na grubość pod wpływem wilgoci. Tutaj już ustawodawca europejski przewidział odpowiednie tolerancje: według normy EN 622-5 w przypadku cienkich płyt (6–9 mm) maksymalne wartości pęcznienia nie mogą przekraczać 15% grubości całkowitej, zaś w przypadku płyt grubszych (≥ 12 mm) – 10% grubości całkowitej. Fachowcy zgodnie twierdzą jednak, że dla uzyskania odpowiednich efektów powlekania wartości te nie powinny przekraczać 5–7%. 

W praktyce podczas lakierowania, nawet produktami na bazie wody, trudno o przekroczenie zadanych tolerancji. Badania zachowania płyty MDF pod wpływem wilgoci przeprowadzane są bowiem w ekstremalnych warunkach: zgodnie z metodyką określoną w normie EN 317 płyta taka w trakcie testu na 24 godziny zanurzana jest w wodzie. W przypadku powierzchni niepokrytych laminatem, w tym zwłaszcza naroży i frezowań, trzeba jednak zachować ostrożność. Ich niewłaściwe przygotowanie do powlekania może bowiem prowadzić do powstawania pęknięć i innych wad lakierniczych, np. skórki pomarańczowej.