Ciśnieniowa impregnacja drewna w autoklawie (www.ita.pl).
Zabezpieczanie drewna przed skutkami ognia realizowane jest najczęściej środkami oddziaływującymi na drewno dwiema metodami:
- poprzez impregnację wgłębną;
- poprzez zabezpieczenie powierzchniowe.
Pierwsza grupa środków to najczęściej roztwory wodne związków zawierających fosfor, bor, magnez, amon cynk oraz związki organiczne, takie jak melamina i mocznik. Są one stosowane wyłącznie do zabezpieczania drewna surowego, które nie było wcześniej impregnowane, pokostowane czy malowane. Wiele impregnatów, oprócz ochrony przed ogniem, stanowi jednocześnie zabezpieczenie przed szkodnikami i grzybami. Mamy tu zatem dwie funkcje impregnatu. Samą impregnację najczęściej przeprowadza się metodami ciśnieniowymi w komorach (fot. 2) lub przez długotrwałe moczenie drewna w kąpielach (fot. 3).
- absorbujące energię,
- pęczniejące.
Pierwsza grupa materiałów powłokowych jest najczęściej oparta na szkle wodnym, żywicach akrylowych, aminowych, polioctanie winylu, związkach melaminowo-formaldehydowych i fenolowo-formaldehydowych, chloroparafinie z dodatkiem takich wypełniaczy, jak gips, cementy, ziemia okrzemkowa, wermikulit, talk, czy kreda.
O materiałach pęczniejących wspominaliśmy już przy omawianiu farb do zabezpieczeń ogniochronnych stali. Mechanizm działania farb pęczniejących do drewna jest dość podobny, chociaż oprócz izolacji termicznej, ważna, w przypadku drewna, jest też izolacja uniemożliwiająca dostęp powietrza do chronionego drewna.
- materiały niepalne
- materiały niezapalne
- materiały trudno zapalne
- i materiały łatwo zapalne
Drewno niezabezpieczone zalicza się do materiałów palnych – łatwopalnych, a po odpowiednim zabezpieczeniu może się znaleźć w grupie materiałów trudno zapalnych lub materiałów niepalnych. Ten podział nie dotyczy posadzek, dla których wyróżniono tylko trzy euroklasy. Tu drewno niezabezpieczone jest materiałem łatwo zapalnym, a po odpowiednim zabezpieczeniu materiałem trudno zapalnym.
Wspomniane wcześniej impregnaty ogniochronne tylko w nieznacznym stopniu zmieniają wygląd drewna, pozostawiając widoczny rysunek drewna, słoje, sęki i całą jakże często pożądaną fakturę drewna. Z tego powodu impregnację często stosuje się do ochrony widocznych elementów konstrukcyjnych, elewacji i mebli oraz drewnianych obiektów zabytkowych.
Wspomnieliśmy już o jeszcze jednej funkcjonalności farb i impregnatów do ochrony drewna, a mianowicie o zabezpieczeniu przed szkodnikami i pleśniami. Nie każde drewno trzeba chronić przed skutkami ognia, przykładem mogą być meble ogrodowe lub drewniane ogrodzenia, są one jednak narażone na szkodniki i pleśnie. Dlatego część impregnatów i lakierów do drewna, oprócz walorów estetycznych, ma jeszcze funkcjonalność ochrony biologicznej.
Większość preparatów toksycznych dla szkodników i pleśni jest również szkodliwych dla ludzi. Jeszcze w latach 80. XX wieku stosowano do ochrony drewna ksylamit, który był przyczyną wielu poważnych zatruć, a nawet zgonów. Większość owadów jest groźnych dla drewna w postaci larwalnej, np. jeden z największych naszych szkodników – spuszczel (łac. hylotrupes bajulus). Po przepoczwarzeniu dorosłe owady wylatują z drewna, łączą się w pary, a samice w wywierconych przez siebie otworach składają jaja, z których wylegają się larwy (fot. 4), które w zależności od odmiany i warunków otoczenia, od kilku miesięcy do kilku lat żywią się drewnem, po czym cykl się powtarza.
Na przykładzie drewna i stali zobaczyliśmy, że farby mogą jednocześnie pełnić kilka funkcji. Dla drewna mogą to być funkcje dekoracyjne oraz ochrona przed ogniem, szkodnikami i grzybami. Farby do ochrony betonu, stali i innych metali mogą mieć tych funkcji nieporównywalnie więcej, postaramy się je opisać w kolejnych artykułach.
* Dla poszczególnych gatunków drewna te przedziały mogą się różnić od kilku do kilkudziesięciu stopni.
Michał Jaczewski
michal.jaczewski@tikkurila.com
Komentarze (0)