Średnie źródła spalania paliw w kontekście ostatnich zmian
W Polsce eksploatowane są tysiące średnich źródeł spalania paliw, dla których przepisy stają się coraz bardziej doprecyzowane. Otóż 27 listopada 2017 roku weszła w życie, z wyjątkiem niektórych artykułów, ustawa z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw [Dz. U. 2017, poz. 1999].
Ustawa dotyczy zarówno organów ochrony środowiska, jak i operatorów średnich źródeł spalania paliw, czyli tych o nominalnej mocy cieplnej, nie mniejszej niż 1 MW i mniejszej niż 50 MW. W ślad za opublikowaną ww. ustawą będą wprowadzane stopniowe zmiany w odpowiednich aktach wykonawczych. Nowelizacja ustawy Prawo ochrony środowiska wprowadza do prawa polskiego niektóre przepisy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2193 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza ze średnich obiektów energetycznego spalania. Dyrektywa ta nie obowiązuje wprost, ale do dnia 19 grudnia 2017 roku państwa członkowskie są zobligowane do wprowadzenia w życie przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych niezbędnych do wykonania ww. dyrektywy.
Dla istniejących średnich obiektów energetycznego spalania o nominalnej mocy cieplnej większej niż 5 MW, innych niż silniki i turbiny gazowe, w przypadku SO2 i pyłu, dopuszczalne wartości emisji, szczególnie dla paliw stałych, są znacznie niższe od ww. wartości wymienionych w tabeli 1.
Tabela 2. Dopuszczalne wielkości emisji (mg/Nm3) dla nowych średnich obiektów energetycznego spalania, innych niż silniki i turbiny gazowe.
Przepisy zawarte w dyrektywie, jak i w naszych przepisach wykonawczych dopuszczają zwolnienia dla istniejących źródeł (obiektów) głównie do 1 stycznia 2030 roku. Natomiast, według dyrektywy, od 20 grudnia 2018 roku emisje do powietrza SO2, NO2 i pyłu z nowych średnich obiektów energetycznego spalania nie mogą przekraczać dopuszczalnych wielkości emisji określonych w załączniku II części 2.
W części 2 załącznika II do ww. dyrektywy podane zostały wartości dopuszczalnej emisji dla nowych średnich obiektów energetycznego spalania, które w przypadku SO2 i pyłu różnią się znacząco w porównaniu z obowiązującymi w Polsce standardami emisyjnymi dla nowych źródeł spalania paliw, szczególnie z uwagi na ustalenie wyższej dopuszczalnej wartości SO2 dla wyodrębnionych z paliw stałych koksu i węgla.
W ww. rozporządzeniu niektóre wartości są bardziej rygorystyczne, ale w przypadku pyłu, zarówno dla biomasy, węgla, koksu, jak i innych paliw stałych dopuszczalna wielkość emisji dla źródeł o nominalne mocy cieplnej poniżej 50 MW wynosi 100 mg/ Nm3, czyli norma jest wyższa.
Regulacje przepisów i ich egzekwowanie w zakresie średnich źródeł spalania paliw są oczywiście konieczne. Wystarczy zapoznać się z wynikami monitoringu jakości powietrza na stronie www.powietrze.gios.gov.pl, aby się o tym przekonać.
Poza tym z informacji umieszczonej na stronie GIOŚ dowiadujemy się, że GIOŚ na bieżąco informuje o jakości powietrza w Polsce poprzez portal „Jakość powietrza” i aplikacje „Jakość powietrza w Polsce” na telefony komórkowe (z systemami operacyjnymi iOS, Android i Windows). Informacja ta jest oparta o wyniki pomiarów jakości powietrza uzyskiwane w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Są to pomiary wysokiej jakości spełniające wymogi norm, prawa polskiego i unijnego.
Oprócz bieżących informacji, w sytuacjach bardzo wysokich stężeń zanieczyszczeń powietrza przekraczających poziom informowania (dla pyłu zawieszonego PM10 średnia dobowa na poziomie – 200 µg/m3 4-krotne przekroczenie normy dobowej), GIOŚ przygotowuje komunikaty o wysokich stężeniach pyłu zawieszonego PM10 i zamieszcza je na ww. portalu, jednocześnie wysyłając powiadomienia do użytkowników aplikacji. Poziom informowania jest określony w przepisach prawa krajowego.
Natomiast zgodnie z zapisami ustawy Prawo ochrony środowiska, to wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska, na obszarze działania których wystąpiło przekroczenie poziomu, mają prawny obowiązek poinformować o tym fakcie właściwy terytorialnie zespół zarządzania kryzysowego. Obowiązek ten jest na bieżąco realizowany.
Oczywiście na stan jakości powietrza, oprócz rodzajów eksploatowanych źródeł, ma wpływ wiele czynników, między innymi warunki meteorologiczne i ukształtowanie terenu.
Jak wynika z raportu „Ocena jakości powietrza w strefach w Polsce w 2016 roku” (źródło Państwowy Monitoring Środowiska – Inspekcja Ochrony Środowiska), w przypadku pyłu PM10, najwyższe stężenie średnie roczne w 2016 roku zanotowano na stacji komunikacyjnej na terenie Aglomeracji Krakowskiej (56,7 μg/m3). W poprzednich latach wartości tego parametru dla tej stacji były wyższe: 67,8 μg/m3 w 2015 roku oraz 64 μg/m3 w 2014 roku. W przypadku stacji tła miejskiego najwyższe stężenia zanotowano w Opocznie (52,2 μg/m3), Pszczynie (50,9 μg/m3) i w Krakowie (48,6 μg/m3). Jednym słowem, stężenie pyłu w niektórych regionach Polski przekracza ustanowioną, ze względu na ochronę zdrowia ludzi, wartość dopuszczalną pyłu zawieszonego PM10, czyli 40 µg/m3.
Ale powróćmy do wspomnianej na wstępie nowej ustawy, gdyż omawianie jakości powietrza to zupełnie odrębny temat. Jak większość czytelników „Lakiernictwa Przemysłowego” zapewne wie, art. 147 ust. 4 ustawy Prawo ochrony środowiska stanowi, że prowadzący instalację nowo zbudowaną lub zmienioną w istotny sposób, z której emisja wymaga pozwolenia, jest obowiązany do przeprowadzenia wstępnych pomiarów wielkości emisji z tej instalacji, a zgodnie z ust. 5 obowiązek ten należy zrealizować najpóźniej w ciągu 14 dni od zakończenia rozruchu instalacji lub uruchomienia urządzenia, chyba że organ właściwy do wydania pozwolenia określił w pozwoleniu inny termin. Nie ma tu więc mowy o instalacjach podlegających zgłoszeniu.
Teraz po zmianie dodano ust. 4a w brzmieniu: „Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do nowo zbudowanego lub zmienionego w sposób istotny źródła spalania paliw o nominalnej mocy cieplnej nie mniejszej niż 1 MW i mniejszej niż 50 MW, ustalonej z uwzględnieniem trzeciej zasady łączenia, będącego częścią instalacji wymagającej zgłoszenia, o którym mowa w art. 152 ust. 1”.
W przypadku ww. źródła spalania paliw, zgodnie z dodanym ust. 5a, wstępne pomiary wielkości emisji należy wykonać najpóźniej w ciągu 4 miesięcy od dnia zakończenia rozruchu tego źródła.
Poza tym ustawa tworzy rejestr średnich źródeł spalania paliw, który ma być prowadzony od dnia 1 stycznia 2019 roku. Będzie go prowadził w postaci elektronicznej Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE). Wymagane będą szczegółowe informacje w składanych danych dotyczących tych źródeł.
W ww. rejestrze na bieżąco będą umieszczane informacje o źródłach nowych, a informacje dotyczące źródeł istniejących, dla których dokonano już zgłoszenia lub uzyskano pozwolenie przed wejściem w życie ustawy, powinny być zamieszczone w terminie 36 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.
Ustawa przewiduje również czasowe odstępstwa od wymagań emisyjnych dla niektórych średnich źródeł spalania paliw. Jednak radziłabym operatorom tych źródeł zapoznać się z treścią nowej ustawy jak najszybciej, aby mieć czas na zaplanowanie ewentualnych zmian wyposażenia kotłowni.
Aurora Niesiołowska
Komentarze (0)