Ekologia i Ochrona Zdrowia

Lotne Związki Organiczne stanowią bardzo duże zagrożenie dla środowiska naturalnego z uwagi na możliwą degradację warstwy ozonowej. Szacuje się, że spośród wszystkich substancji zanieczyszczających atmosferę, LZO stanowią prawie 60%. Dodatkowo, duża część z tych związków wykazuje znaczną szkodliwość dla zdrowia człowieka, a według szacunków około 70% emitowanych lotnych związków organicznych posiada udowodnione właściwości kancerogenne. Skutkuje to coraz bardziej restrykcyjnymi przepisami środowiskowymi narzucającymi ograniczenia emisji tych związków do atmosfery z procesów lakierowania, czego efektem jest coraz częstsze stosowanie farb i lakierów wodorozcieńczalnych w miejsce tych rozpuszczalnikowych, co dość szeroko omawialiśmy w artykule dotyczącym procesów lakierowania i zabezpieczania wyrobów drewnianych. LZO są masowo eliminowane z użycia poza profesjonalnymi instalacjami również z uwagi na przepisy BHP, ponieważ z uwagi na swoją szkodliwość, przy jednocześnie znacznej lotności, ich stężenie w środowisku pracy z łatwością osiąga poziom stanowiący zagrożenie dla zdrowia i życia pracowników, szczególnie w wyniku długotrwałego narażenia. Dobrym przykładem może być tutaj dichlorometan, który przez długie lata był jednym z podstawowych składników środków do odlakierowania. Obecnie jego zakup i użycie możliwe jest w przypadku posiadania profesjonalnej, gwarantującej bezpieczeństwo instalacji.

Wydawać się może zatem, że problematyka LZO nie dotyczy zakładów stosujących lakierowanie proszkowe. O ile oczywiście same farby proszkowe nie są źródłem emisji LZO, to często firmy stosują szereg procesów pomocniczych z wykorzystaniem substancji lotnych. Ponieważ temat emisji z procesów lakierowania czy stosowania farb, lakierów, impregnatów czy środków powlekających omawialiśmy wcześniej, tym razem chciałbym skupić się wyłącznie na procesach pomocniczych, jak odlakierowanie, mycie i czyszczenie prowadzone zarówno w instalacji, jak i poza nią.
Wiele problemów stwarza przedsiębiorcom określenie czy dany związek jest w rzeczywistości LZO, czy nie i patrząc na definicję dla „niechemików”, faktycznie kwalifikacja taka może być problematyczna. Pomocnym w tym przypadku dokumentem może być karta charakterystyki preparatów w przypadku mieszanin lub choćby nazwa chemiczna w przypadku czystej substancji. Z dużym prawdopodobieństwem za LZO można uznać każdą substancję organiczną, której temperatura wrzenia pod normalnym ciśnieniem nie przekracza 250 st. C.