Ekologia i Ochrona Zdrowia

Podstawowym aktem prawnym, który reguluje kwestie pozwoleń na korzystanie ze środowiska jest ustawa Prawo ochrony środowiska [1]. Tak jak w przypadku omawianych w poprzednich artykułach pozwoleń sektorowych art. 180 ww. ustawy wskazuje, że instalacja, której eksploatacja skutkuje powstawaniem ścieków, wymaga uzyskania pozwolenia. W ustawie nie ma jednak żadnej informacji o konieczności uzyskania pozwolenia na wykorzystywanie wody do celów produkcyjnych. Taki obowiązek, choć nie bezpośrednio, wynika z zapisów innego aktu, tj. ustawy Prawo wodne [2]. Zgodnie z jej zapisami korzystanie z wód ma charakter powszechny, zwykły lub szczególny. Korzystanie powszechne jest prawem każdego obywatela do korzystania z wód w celu zaspokojenia potrzeb życiowych, zwykle daje możliwość korzystania z wody dostępnej na posiadanym terenie i obejmuje wody powierzchniowe oraz podziemne z pewnymi ograniczeniami ilościowymi. Każde korzystanie z wód inne niż powszechne i zwykłe stanowi tzw. korzystanie szczególne i zgodnie z pkt 13 art. 34 ustawy obejmuje między innymi pobór i wykorzystywanie wody na cele działalności gospodarczej. W takim przypadku konieczne jest uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego. Należy tu jednak zaznaczyć, że woda pobierana przez podmioty gospodarcze na cele socjalno-bytowe, tj. na zaspokojenie potrzeb pracowników, nie jest traktowana jako wykorzystywana w działalności i jej pobór (jak również zrzut ścieków socjalno-bytowych) nie wymaga żadnych regulacji formalnych, poza umową z gestorem sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. 

Od 2018 roku kwestie korzystania z wody oraz gospodarowania ściekami leżą w gestii Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, które realizuje zadania wskazane w ustawie Prawo wodne [1] i jest organem odpowiedzialnym za wydawanie pozwoleń wodnoprawnych lub przyjmowanie zgłoszeń wodnoprawnych. Głównym motywem działania Wód Polskich oraz regulowania prawnego poboru wody czy zrzutu ścieków jest ochrona zasobów wód zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Celem regulacji prawnych w zakresie poboru wód przez zakłady na cele produkcyjne jest kontrola nad jej zużyciem i zapobieganie marnowaniu zasobów naturalnych oraz dbałość o utrzymywanie odpowiednio niskiego poziomu zanieczyszczenia wód poprzez kontrolę zawartości wprowadzanych ze ściekami zanieczyszczeń.

Woda i ścieki w procesach lakierowania

Zakłady lakiernicze, jak każdy inny podmiot, mogą pozyskiwać wodę z sieci wodociągowej na podstawie umowy lub z ujęć własnych, np. studni. Sposób jej pozyskiwania nie ma żadnego znaczenia w kwestii obowiązku uzyskania pozwolenia czy dokonania zgłoszenia wodnoprawnego. Częstym błędem zakładów jest przekonanie, że w przypadku zakupu wody od dostawcy umowa na jej dostawę jest jedynym wymaganym dokumentem. Na szczęście coraz więcej dostawców wody wymaga wykonania operatu wodnoprawnego i uzyskania pozwolenia jeszcze przed podpisaniem umowy o dostawę wody do celów technologicznych (w przypadku dużych instalacji). 
 Z uwagi na charakter prowadzonych procesów technologicznych w instalacjach lakierniczych użycie wody skutkuje powstawaniem wód zużytych, tj. ścieków przemysłowych w ilości mniej więcej odpowiadającej zużyciu wody (pomniejszonej o wielkość parowania). 
Woda w instalacjach lakierniczych może być stosowana w wielu różnych procesach wstępnych, jak mycie powierzchni przeznaczonych do lakierowania, płukanie, trawienie, pasywacje czy w samych kabinach lakierniczych z płaszczem wodnym. Z uwagi na wykorzystywanie w ww. procesach znacznych ilości środków chemicznych ścieki najczęściej są obciążone wieloma substancjami chemicznymi, z których część jest w wodach ściekowych traktowana jako szczególnie niebezpieczna dla środowiska wodnego i wymaga eliminacji lub znacznego ograniczania ich poziomu. W szczególności chodzi tutaj o metale ciężkie, substancje ropopochodne czy rozpuszczalniki organiczne. Temat składu ścieków z instalacji lakierniczych i procesów przygotowania powierzchni omawialiśmy szerzej w jednym z poprzednich artykułów. Zrzut takich ścieków bez wątpienia będzie wymagał uzyskania pozwolenia wodnoprawnego, co reguluje rozporządzenie [3] określające substancje chemiczne, których zawartość w ściekach skutkuje koniecznością jego uzyskania

„Ścieki przemysłowe – rozumie się przez to ścieki, niebędące ściekami bytowymi albo wodami opadowymi lub roztopowymi, powstałe w związku z prowadzoną przez zakład działalnością handlową, przemysłową, składową, transportową lub usługową, a także będące ich mieszaniną ze ściekami innego podmiotu, odprowadzane urządzeniami kanalizacyjnymi tego zakładu”.