Fot. 1. Spektrofotometr spectro2guide ze stacją dokującą.
Spectro2guide: spektrofotometr, połyskomierz i fluorymetr w jednym
W minionym roku niemiecki producent sprzętu pomiarowego BYK Gardner GmbH stworzył i zaprezentował nową generację spektrofotometrów z serii spectro-guide. Nowy model – spectro2guide stanowi połączenie trzech urządzeń pomiarowych: spektrofotometru barwy, połyskomierza oraz fluorymetru (fot. 1).
Seria spektrofotometrów spectro-guide firmy BYK Gardner zyskała światową renomę dzięki najwyższej dokładności pomiaru i rozdzielczości urządzeń – kluczowych do obiektywnej oceny barwy i utrzymania jej jednolitości w przemyśle.
Problem stanowi utrzymanie stabilności koloru elementów barwnych w dłuższych okresach czasu. Kolor produktów wystawionych na działanie czynników zewnętrznych, takich jak światło słoneczne, może się zmieniać (np. blaknąć). Aby określić stabilność barwy, opracowano testy sprawdzające natężenie oraz szybkość zmian koloru w warunkach naturalnych lub laboratoryjnych. Testy tego rodzaju, np. test w komorze przyśpieszonego starzenia w świetle UV, wymagają czasu i specjalistycznego oprzyrządowania. Przykładowo przygotowanie próbek zgodnie z ISO 4892-2 trwa około tygodnia.
Zjawisko fluorescencji
Jedną z możliwych przyczyn zmian własności wizualnych materiałów z upływem czasu jest degradacja pigmentów fluorescencyjnych, jeśli obecne są w danym materiale. Dalsze możliwe przyczyny to ich interakcje z innymi materiałami lub wpływy środowiskowe. Taki efekt może być zauważalny na przykład w przypadku białego papieru, który jest wystawiony na działanie promieni słonecznych przez bardzo długi czas.
Zjawisko fluorescencji wykorzystane zostało na przykład w rozjaśniaczach optycznych do papieru, które sprawiają, że naturalnie żółtawy produkt (papier) wydaje się bielszy. Dzieje się tak, gdyż dodatki fluorescencyjne pochłaniają światło w zakresie UV i emitują światło fluorescencyjne w niebieskim zakresie długości fali (fot. 2). Papier zawierający dodatki fluorescencyjne po wystawieniu na działanie promieni słonecznych po czasie zacznie żółknąć na skutek degradacji tych dodatków.
Ograniczenia spektrofotometrii
W procesie kontroli jakości sprawdza się materiał pod kątem zawartości optycznych rozjaśniaczy. Dokonuje się tego poprzez dwa pomiary spektrofotometrem: jeden zawierający składową spektralną UV, a drugi bez składowej UV. Jeśli źródłem światła użytego do pomiaru spektrofotometru jest lampa ksenonowa, która naturalnie zawiera składową UV, blokowanie jej odbywa się przez włączenie filtra UV. Oświetlenie niezawierające w swoim spektrum składowej UV (takie jak konwencjonalne żarówki) wykorzystywane jest w połączeniu z dodatkowym źródłem światła UV, np. z LED-em UV.
Jeżeli wyniki pomiarów koloru z UV i bez UV są różne, wtedy możemy stwierdzić, że materiał zawiera optyczne rozjaśniacze, jednakże metoda ta nie pozwala zweryfikować ich ilości.
Dodatkowo wyniki pomiarów dla materiałów zawierających fluorescencję bardzo różnią się w zależności od użytego urządzenia pomiarowego. Dzieje się tak, gdyż spektrofotometry różnią się między sobą charakterystykami emisyjnymi źródeł światła oraz geometriami strumieni oświetlenia.
W rezultacie ilość światła o konkretnej długości fali powodująca wzbudzenie pigmentu fluorescencyjnego będzie inna dla każdego źródła oświetlenia. Dzięki zastosowaniu selektywnych sensorów o czułości zależnej od aktualnej długości fali, nowy spectro2guide umożliwia wiarygodną i powtarzalną kontrolę kolorów produktów wykazujących efekt fluorescencji, niedostępną dotąd na poziomie przemysłowym.
Komentarze (0)