Fot.1. Schemat obrazujący najczęstsze warianty technologii malowania „na mokro”.
Cechy, zalety, wady i zastosowanie
Oczywiście nie można jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie postawione w tytule. Każde z wymienionych rodzajów pokryć powierzchni ma swoje zalety i wady. Coraz częściej spotykamy konstrukcje lub przedmioty, na których występują obie wymienione powłoki ochronne. Problem polega na tym, że każda jest oceniana według nieco innych kryteriów, każdą też cechują specyficzne wady i sposoby ich usuwania. Na tym tle często dochodzi do nieporozumień i sporów. W artykule podjęto próbę wskazania najistotniejszych różnic i pewnych cech wspólnych każdej z wymienionych metod.
Malowanie mokre
Jest najstarszą metodą ochrony i dekorowania stali, aluminium i wielu innych materiałów. Człowiek posługuje się farbami mokrymi od ponad 20 tysięcy lat.
Główne zalety
- Łatwość aplikacji wszystkimi ogólnie dostępnymi metodami.
- Możliwość aplikacji zarówno w malarniach, jak i na otwartej przestrzeni.
- Wysoka odporność nawet w środowiskach o kategorii korozyjności CX.
- Pełen asortyment żywic od farb poliwinylowych po polisiloksanowe.
- Pełna gama kolorów i połysków znacznej części farb nawierzchniowych.
- Farby rozpuszczalnikowe, wodorozcieńczalne i bezrozpuszczalnikowe.
- Możliwość stosowania szerokiej gamy pigmentów antykorozyjnych.
- Część farb nadaje się do współpracy z ochroną katodową.
- Suszenie zarówno w temperaturze otoczenia, jak i w podwyższonych temperaturach.
- Nadaje się zarówno do malowania małych przedmiotów, jak i wielkich przestrzennych konstrukcji.
- Stosunkowo łatwe wykonywanie napraw uszkodzonej powłoki, z wyjątkiem powłok metalicznych i niektórych powłok specjalnych.
Główne wady
- Relatywnie długi czas schnięcia i utwardzania do czasu transportu lub montażu. Są wyjątki, ale ze względu na cenę i trudność aplikacji można je tu pominąć.
- Podatność na uszkodzenia, szczególnie w okresie do pełnego utwardzenia, który jest długi, często od 5 do 10 dni (duża liczba napraw po transporcie i montażu).
- W czasie aplikacji konieczna ochrona dróg oddechowych, skóry i oczu.
- Emisja VOC, szczególnie farby rozcieńczalnikowe.
- Uzyskanie wysokiej estetyki pokrycia wymaga zastosowania stosunkowo wolnych metod aplikacji, np. natrysk powietrzny.
Najczęściej obróbka strumieniowo-ścierna (Sa 2½ – PN-EN ISO 8501-1), ale część farb nadaje się na inaczej przygotowane powierzchnie, np.:
- czyszczenie ręczne i mechaniczne (St 2 lub St 3 – PN-EN ISO 8501-1),
- czyszczenie wodą pod wysokim lub bardzo wysokim ciśnieniem (PN-EN ISO 8501-4),
- fosforanowanie żelazowe, cynkowe, trawienie itp.
Dostępne metody aplikacji
Pędzel, wałek, zanurzenie, polewanie, natrysk konwencjonalny, natrysk bezpowietrzny, natrysk bezpowietrzny z osłoną powietrza, dzwon, elektrostatyka.
Najważniejsze normy
Norm jest bardzo dużo, ogólne zalecenia stosowania i kontroli zawarte są w grupie norm PN-EN ISO 12944 cz. 1–9 „Farby i lakiery – Ochrona przed korozją konstrukcji stalowych za pomocą ochronnych systemów malarskich” oraz normy związane, w większości wymienione w tej normie.
Ocena połysku – brak normy dotyczącej połysku farb ciekłych nakładanych na stal, przywoływana jest często norma PN-EN 927-1 „Farby i lakiery – Wyroby lakierowe i systemy powłokowe na drewno zastosowane na zewnątrz – Część 1: Klasyfikacja i dobór”, gdzie sklasyfikowano, ze względu na połysk lustrzany mierzony przy kącie 60° (PN-EN ISO 2813), następujące kategorie połysku (tabela 1):
