Lakiernictwo Ciekłe

Temperatura farby
Na ogół przyjmuje się, że właściwa temperatura farby do malowania to od 15 do 25°C, są oczywiście wyjątki, ale powinny być one dokładnie opisane przez producenta wyrobu. Farba o zbyt niskiej temperaturze staje się gęsta, a do jej aplikacji potrzeba więcej rozcieńczalnika, przez co staje się podatna na zaciekanie i trudno ją nanieść na oczekiwaną grubość. Farba zbyt ciepła za szybko wysycha, czego skutkiem jest najczęściej suchy natrysk (fot. 5 i 6), niekiedy zgazowanie powłoki spowodowane jest zbyt gwałtownym odparowaniem rozpuszczalników i rozcieńczalników. Nasze malarnie, szczególnie te utworzone w starych halach, w okresie zimowym są często niedogrzane. Maluje się w temperaturze ok. 10°C, a bywa, że w znacznie niższej. Ogrzanie starej hali do wyższej temperatury jest albo bardzo kosztowne, albo wręcz niemożliwe, chociażby ze względu na brak odpowiedniej izolacji termicznej czy przestarzałą instalację grzewczą. Na te parametry na ogół niewiele da się poradzić, ale ogrzanie samej farby nie jest już takim problemem. Są specjalne ogrzewacze z termostatem zapewniającym stabilną temperaturę, w które wstawia się hobok z farbą ok. jednej godziny przed rozpoczęciem malowania. Tańszym i chyba prostszym rozwiązaniem jest wydzielenie niewielkiego, łatwego do ogrzania pomieszczenia na magazynek podręczny farb. 

Częstą wadą powstającą w trakcie malowania w zbyt niskiej temperaturze i przy wysokiej wilgotności powietrza farbami epoksydowymi jest wypacanie się amin w postaci lokalnych miodowo-brązowych przebarwień lub żółknięcia epoksydów (fot. 7). Tym wadom często udaje się zapobiec poprzez stosowanie ciepłej farby i zapewnienie czasu na tzw. inicjację. Ten czas to wydłużenie przerwy pomiędzy zmieszaniem składników a rozpoczęciem malowania do ok. 30 minut. Pozwala on na rozpoczęcie reakcji pomiędzy bazą a utwardzaczem i eliminuje lub przynajmniej znacznie ogranicza możliwość reakcji, w którą włącza się woda pochodząca z wilgotnego powietrza. 

Rozcieńczenie (lepkość farby)
Na wstępie warto przypomnieć, że do rozcieńczenia farby należy bezwzględnie stosować rozcieńczalnik zalecony przez jej producenta. Podczas mojej wieloletniej praktyki jako inspektora prac malarskich spotkałem się z bardzo wieloma wadami spowodowanymi użyciem nieodpowiedniego, najczęściej tzw. uniwersalnego rozcieńczalnika. Tych przypadków i rodzajów było tyle, że nie sposób je wymienić w tym artykule (fot. 8). Uczulam jednak, że oszczędności ze stosowania zastępczych rozpuszczalników są niewielkie, a koszty usuwania powstałych z tego powodu wad ogromne.

Temat właściwego rozcieńczenia, o ile w ogóle jest ono potrzebne, jest dość obszerny. Tutaj zajmiemy się nim tylko z punktu widzenia jego wpływu na generowanie wad powłoki. Znaczna część obecnie produkowanych farb dla założonej przez producenta grubości nie wymaga rozcieńczania, ale żeby tak mogło być, musi być spełnionych kilka warunków, a przede wszystkim odpowiednie warunki termiczne (farba, otoczenie i podłoże) i odpowiedni sprzęt do malowania. Na ogół takim sprzętem jest pompa do malowania hydrodynamicznego pozwalająca na wytworzenie zalecanego ciśnienia, węże o średnicy dostosowanej do ich długości i pistolet wraz z odpowiednią dyszą. Sprzęt powinien być sprawny, czysty i wyposażony w odpowiednie filtry. Średnica dyszy zalecana jest przez producenta farby w pewnym zakresie, np. 0,013” do 0,017”. Wynika to z tego, że również zalecana grubość powłoki z danej farby powinna mieścić się w określonym zakresie, np. od 80 do 140 µm. Dla dolnego zakresu grubości stosujemy dysze o mniejszej, a dla górnego o większej średnicy. Przy doborze dysz trzeba jeszcze wziąć pod uwagę kąt strumienia wychodzącego z dyszy, który zależny jest od kształtu malowanego przedmiotu. Zastosowanie innego sprzętu do malowania, nawet opartego na pompie wysokociśnieniowej, jak np. airmix (aircoat) wymaga rozcieńczenia farby. Największe rozcieńczenia stosujemy w przypadku natrysku powietrznego, a także przy malowaniu pędzlem lub wałkiem. 
Rozcieńczona farba ma obniżony tzw. próg zaciekania, przez co jest bardziej podatna na spływanie z pionowych powierzchni. Powłoki wytworzone z mocno rozcieńczonej farby dłużej schną i wymagają dłuższego sezonowania w temperaturze otoczenia przed suszeniem wymuszonym (w podwyższonej temperaturze). Zbyt szybkie ogrzanie może doprowadzić do powstania pęcherzy, kraterów lub zmatowienia powłoki na skutek powstania mikroskopijnych otworków i pęcherzy  w powłoce, tzw. pinholingu (fot. 9).
Farba nierozcieńczona lub rozcieńczona zbyt mało w powiązaniu z nieodpowiednią temperaturą lub źle dobranym sprzętem może dać niepożądany efekt w postaci zmarszczeń powłoki (fot. 10) lub tzw. skórki pomarańczy (fot. 11).