fot. 1. Powłoka wyprawkowa.
Tabela 1.
Próbka (obszar) referencyjna (reference specimen) – obiekt, najlepiej o geometrii reprezentatywnej dla konstrukcji, na którym został naniesiony system powłokowy zgodnie ze specyfikacją i zaaprobowany przez wszystkie zaangażowane strony. To fragment lub fragmenty konstrukcji, które są reprezentatywne dla jej całości i które w całości lub części mogą zostać przeznaczone na powierzchnie referencyjne.
Powłoka wyprawkowa (stripe coat) – dodatkowa powłoka w otworach, na krawędziach, połączeniach spawanych i miejscach trudno dostępnych poprzedzająca malowanie zasadnicze. Wykonywanie tzw. wyprawek malarskich jest pracochłonne, często pochłania więcej czasu niż malowanie zasadnicze, dlatego malarze wykonują je niechętnie i często byle jak. Tu jest ogromne pole do działań nadzoru, który powinien zadbać o poprawne wykonanie wyprawek. Malowanie wyprawkowe można ograniczyć w systemach wielowarstwowych na powłoce nawierzchniowej jedynie do miejsc trudno dostępnych, ponieważ na połączeniach i krawędziach zbyt cienka powłoka nie zapewni odpowiedniego krycia, co będzie łatwo zauważalne.
- wizualnie, np. ciągłość powłoki, siła krycia, kolor i takie wady jak: niedomalowania, zmarszczenia, kratery, spęcherzenia, spękania czy zacieki
- z użyciem instrumentów:
– pomiar grubości powłoki, na ogół metodami nieniszczącymi zgodnie z PN-ISO 19840
– ocena przyczepności metodami niszczącymi w oparciu o normy PN-EN ISO 16276-1 i PN-EN ISO 16276-2
– ocena porowatości metodami nisko- i wysokonapięciowymi w oparciu o normę PN-EN ISO 29601.
Ósma część normy nie różni się w istotny sposób od poprzedniej wersji. Drobne zmiany dotyczą np. protokołu z malowania powierzchni referencyjnych (tabela B1 w załączniku B). Z części dotyczącej przygotowania powierzchni usunięto czyszczenie płomieniowe F, a wprowadzono czyszczenie wodą pod wysokim ciśnieniem z normy PN-EN ISI 8501-4. Załącznik E poprawiono w zakresie nowej klasyfikacji środowisk i okresów trwałości. Liczba załączników zmniejszyła się o jeden, ponieważ usunięto treść załącznika F ze starej normy, który stanowił przykład uproszczonej dokumentacji projektowej.
Tabela 2.
Dziewiąta część normy jest z pozoru nowością, bo w rzeczywistości jest to przeniesienie, z niewielkimi zmianami, normy ISO 2340:2009 „Farby i lakiery – wymagania dla ochronnych systemów malarskich dla konstrukcji morskich (offshore) i podobnych konstrukcji” do grupy norm ISO 12944. Główne zmiany dotyczą zastąpienia środowisk C5I środowiskiem CX oraz wprowadzenia kategorii Im4 dla systemów malarskich przeznaczonych do pracy w zanurzeniu tam, gdzie stosowana jest jednocześnie ochrona katodowa.
Norma stawia wysokie wymagania odnośnie wyrobów malarskich, szczególnie ich dokumentacji i kontroli dostaw. Wymagania dotyczące dokumentacji odnoszą się do wymaganej zawartości kart technicznych i kart bezpieczeństwa (Material Safety Data Sheet), a dotyczą dostaw zakresu kontroli poszczególnych partii farb.
Systemy powłokowe dla środowiska CX, oprócz konieczności spełnienia wymagań wynikających z szóstej części normy, powinny być poddane dodatkowym badaniom kwalifikacyjnym, które opisano w tabeli 3.
Środowisko CX to najcięższe warunki, szybkość korozji w pierwszym roku ekspozycji może dojść w nim nawet do 5,5 kg ubytku stali na 1 m2. Szczególnie podatne na korozję są obszary zmiennego zanurzenia w wodzie morskiej oraz strefy rozbryzgów.
Z nową wersją grupy norm PN-EN ISO 12944 powiązanych jest wiele norm, które również uległy zmianom w ostatnim czasie. O tych zmianach postaramy się napisać w jednym z kolejnych numerów „Lakiernictwa”.
