Raport

REcover i REuse: farby z recyklingu
Nie tylko surowce odnawialne zwiększają jednak ekologiczność receptur farb i lakierów: równie dobre, a nawet lepsze efekty z punktu widzenia idei gospodarki o obiegu zamkniętym przynosi zastosowanie recyklatu. Przyczynia się to bowiem do ograniczenia śladu węglowego poszczególnych produktów, który – zdaniem samych producentów powłok – w wielu przypadkach przewyższa ten generowany przez przemysł chemiczny. Dlaczego? Bardzo dużo, bo aż ok. 75% gazów cieplarnianych emitowanych jest tu do atmosfery na etapie produkcji surowców bazowych, takich jak dwutlenek tytanu. Lepiej więc ponownie je wykorzystać niż produkować na nowo, nie wspominając już o kosztach środowiskowych składowania owych surowców na wysypiskach.
A koszty te są olbrzymie, biorąc pod uwagę, że dziś na składowiska trafia aż 29% niewykorzystanych farb i lakierów – niemal dokładnie tyle, ile odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych. Pozostałe są albo spalane (19% z odzyskiem energii i 48% bez odzysku energii) albo zwyczajnie marnowane (2%), a jedynie 2% trafia do recyklingu i jest wykorzystywane ponownie. Zdaniem ekspertów różnica między możliwościami technicznymi przetwórców a ich faktycznym wykorzystaniem jest tu ogromna: dzisiejszy stan technologii pozwala bowiem na odzysk ok. 40% niewykorzystanych farb i lakierów. Przeszkadza w tym jednak nieefektywna segregacja oraz brak norm odnośnie pożądanej jakości recyklatu.

W obliczu braku zdecydowanych działań ze strony rządów poszczególnych państw i wspólnoty międzynarodowej istotną rolę w rozwiązaniu tych problemów zaczęły odgrywać inicjatywy lokalne, takie jak projekt PaintCare uruchomiony przez Brytyjską Federację Farb i Lakierów. PaintCare aktywnie lobbuje za wprowadzeniem jednolitego systemu kontroli jakości recyklingu farb, a także jednoczy producentów, przedsiębiorstwa odbierające zużytą farbę i punkty zbiórki odpadów. Cel ma ambitny: zwiększyć poziom recyklingu produktów dekoracyjnych z 2 do 50%.
Z podobnymi inicjatywami wychodzą zresztą także sami producenci: niedawno AkzoNobel poinformował o stworzeniu matowej farby winylowej z 35-proc. dodatkiem surowca z odzysku. Koncern wspólnie z Veolią – firmą zajmującą się gospodarką odpadami – opracował system odzysku białej farby zebranej z gospodarstw domowych na terenie Wielkiej Brytanii. W jego ramach Veolia zajęła się sortowaniem, filtrowaniem i oczyszczaniem zebranego materiału, zaś AkzoNobel opracował proces jego łączenia z oryginalnym surowcem oraz zestaw testów gwarantujących optymalną jakość finalnego produktu. Produkt ten, sprzedawany pod nazwą Evolve, wykazuje o 10% mniejszy ślad węglowy na puszkę niż standardowa matowa farba winylowa, co potwierdza słuszność tezy o istotnej roli recyklingu w ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych.