Artykuły branżowe

NaOH 5 – 10 g/l

Na2CO3 20-30 g/l

Na3PO3 • 12 H2O 20-30 g/l

Do tak sporządzonego roztworu należy jeszcze dodać detergentu, tutaj najlepiej byłoby zastosować detergent niejonowy dostępny na naszym rynku, ale w sytuacji „awaryjnej” zastosowanie zwykłego płynu do mycia naczyń typu Ludwik też spełni swoje zadanie. Bierzemy ok. 150 ml detergentu na 1000 l kąpieli. Wspomniana kąpiel ma bardzo prosty skład, jest szybka w przygotowaniu, bardzo ładnie pracuje i nie ma z nią żadnych niespodzianek. Kąpiel pracuje w temperaturze ok. 60oC. Natężenie prądu to ok. 4-6 A/dm2. Czas przeciętnego procesu odtłuszczania to ok. 5-10 min. Podczas odtłuszczania często musimy stosować zmianę biegunów, czyli odtłuszczać raz katodowo a raz anodowo. Odtłuszczanie katodowe jest to tak prowadzony proces, w którym do szyny, gdzie jest zawieszony detal zostaje podłączony biegun ujemny prostownika, a do elektrod lub do obudowy wanny, jeżeli wykorzystujemy stalową wannę jako elektrodę, biegun dodatni. Efektem tego jest sytuacja, iż na detalu wydzielają się duże ilości wodoru. Ma to takie zalety, że silnie gazujący wodór powoduje odrywanie się cząsteczek brudu a jednocześnie aktywację powierzchni. Detal po wyciągnięciu z odtłuszczania powinien być czysty a cała powierzchnia zwilżona. Jeżeli widzimy, że film cieczy spływającej z detalu nie jest jednolity i się perli, to oznacza, że powierzchnia nie jest dostatecznie dobrze odtłuszczona, proces powtarzamy. Na fot. 1 widać płytkę, którą wykorzystuję do testowania kąpieli galwanicznej, w tym również do sprawdzania jak działa kąpiel odtłuszczająca. Kształt płytki jest tak dobrany, że możemy sprawdzić jak działają kąpiele zarówno na rogach, jak i w zagłębieniach.

Jeżeli zmienimy bieguny i na szynie, na której wisi detal pojawi się plus, to będziemy mieli do czynienia z odtłuszczaniem anodowym za pomocą wydzielającego się tlenu. Wydzielający się tlen również powoduje mechaniczne odrywanie się zanieczyszczeń, ale w mniejszym stopniu. Na detalu wydziela się dwa razy mniej tlenu niż wodoru. Dodatkowo, wydzielający się tlen utlenia zanieczyszczenia na powierzchni, np. resztki organiczne. Nie wszystkie metale można odtłuszczać anodowo. Tę technikę stosujemy często do odtłuszczania stali. W zasadzie stal można odtłuszczać katodowo i anodowo, ale podczas procesu katodowego następuje silne nawodorowanie detalu, co może prowadzić do kruchości wodorowej. Z drugiej strony, np. podczas odtłuszczania stali nierdzewnej ferrytycznej, musimy prowadzić proces anodowo. Jeżeli odtłuścimy taką stal katodowo, to będziemy mieli kłopoty z przyczepnością nakładanych warstw, np. miedzi. Dla odmiany, stal nierdzewną austenityczną możemy odtłuszczać katodowo i anodowo bez specjalnego wpływu na przyczepność nakładanych powłok metalicznych. Są też metale, które powinniśmy odtłuszczać tylko katodowo, np. wyroby ze srebra. W przeciwnym wypadku powierzchnia srebra pokryje się ciemnym nalotem i detal kwalifikuje się do ponownego polerowania. Podobną sytuację mamy z detalami mosiężnymi i miedzianymi. Ale jeżeli zdarzy mam się, że przypadkowo odtłuszczaliśmy miedź bądź mosiądz anodowo i na powierzchni wytworzył się ciemny nalot, to zaraz po wyciągnięciu z kąpieli odtłuszczającej należy zanurzyć detal w 5-proc. roztworze kwasu siarkowego. Jeżeli tylko czas katodowego odtłuszczania wynosił maksymalnie kilkadziesiąt sekund, to na przedmiocie nie powinny pozostać żadne ślady i kwalifikuje się on do dalszej obróbki galwanicznej. Często w procesach odtłuszczania stosuje się techniki mieszane, tj. podczas procesu odtłuszczania zmieniamy bieguny doprowadzające prąd do wanny. Proces prowadzimy przy następującym układzie biegunów: