Normy/Prawo

Odbiór częściowy robót budowlanych

Stosownie do treści art. 654 Kc, w braku odmiennego postanowienia umowy inwestor obowiązany jest na żądanie wykonawcy przyjmować wykonane roboty częściowo,  w miarę ich ukończenia, za zapłatą odpowiedniej części wynagrodzenia.
Jak wskazuje się w piśmiennictwie, artykuł 654 Kc ma charakter dyspozytywny,  a zatem roszczenie wykonawcy o dokonanie odbioru częściowego może być umownie wyłączone lub podlegać modyfikacji. Uzgodnienie w umowie formy i przesłanek dokonania odbioru końcowego co do zasady nie powinno być kwalifikowane jako wyłączenie uprawnienia wykonawcy do żądania dokonania odbiorów ukończonych części prac.
Przesłanką wystarczającą do żądania przez wykonawcę robót dokonania przez inwestora odbioru częściowego jest ukończenie danej części prac. Na obowiązek dokonania odbioru ukończonej części prac nie powinno mieć wpływu dalsze zachowanie stron, którego konsekwencje prawne (w szczególności powstanie roszczeń odszkodowawczych lub uprawnienia do odstąpienia od umowy) podlegają odrębnej ocenie. Z kolei w wyroku z dn. 8 lutego 2002 r. (sygn. akt: II CKN 88/00) Sąd Najwyższy wskazał, że przepis art. 654 k.c. jest źródłem uprawnienia wykonawcy do żądania od inwestora określonego zachowania się, ale tylko wówczas, gdy wykonawca spełnia świadczenie niepieniężne wynikające z umowy o roboty budowlane. 

Wśród przedstawicieli doktryny prawniczej wskazuje się na kontrowersję związaną  z charakterem prawnym świadczenia wykonawcy. W dominującym dziś poglądzie, wyrażonym w orzeczeniu z dnia 19 marca 2004 r. (sygn. akt: IV CK 172/03) Sąd Najwyższy wskazał, że w świetle art. 379 § 2 Kc świadczenie wykonawcy wynikające z umowy o roboty budowlane jest podzielne, ponieważ może ono być spełnione częściami bez istotnej zmiany jego przedmiotu lub wartości, za czym przemawia praktyka zawierania umów odnoszących się tylko do „części obiektu lub pewnego fragmentu składającego się na całość”. Sąd Najwyższy powołał też w tej mierze art. 654 Kc., który, w przekonaniu Sądu Najwyższego, wyraźnie zakłada, że tylko postanowienie umowy o roboty budowlane może w konkretnej sytuacji wyłączyć możliwość spełniania świadczenia częściowo. Sąd Najwyższy wskazał, że ponieważ obiekt budowlany może powstawać częściami, realizowanymi także przez różnych wykonawców, to takie częściowe wykonywanie robót jest właśnie częściowym spełnianiem świadczenia w rozumieniu art. 379 § 2 Kc, gdyż możliwe jest bez istotnej zmiany tego obiektu.