Renowacja zabytkowych drewnianych ołtarzy występujących w obiektach sakralnych
W materiale przedstawiono renowację ołtarzy znajdujących się w kościele pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Koszęcinie. Efekt końcowy jest niesamowity i nie jest to tylko moje zdanie, lecz również wielu parafian.
Po przywiezieniu ołtarzy z renowacji budziły one podziw, zachwyt oraz wielki szacunek dla konserwatorów (można by powiedzieć: mistrzów w swoim fachu) za wykonaną pracę, ale także ogromną radość z posiadania takich dzieł, które swoim blaskiem upiększają wnętrze świątyni.
Bywając w kościołach, można zauważyć pewną zależność. W nowszych obiektach w miejscu ołtarza najczęściej znajduje się skromny obraz bądź krzyż (taka forma wielokrotnie wynika z braku funduszy, bowiem budowa i wykończenie kościoła pochłania ogromne środki). W innych, najczęściej starszych świątyniach, znajdują się ołtarze kamienne lub drewniane, bogato zdobione, z elementami roślinnymi i malowidłami, które niestety, po latach wymagają renowacji. Często jest to duży wydatek dla parafii, który wielokrotnie przesuwa się w czasie jak najdalej, ponieważ zawsze pojawiają się „ważniejsze” inwestycje.
- zabytek – „nieruchomość lub rzecz ruchoma, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową”,
- prace konserwatorskie – „działania mające na celu zabezpieczenie i utrwalenie substancji zabytku, zahamowanie procesów jego destrukcji oraz dokumentowanie tych działań”,
- prace restauratorskie – „działania mające na celu wyeksponowanie wartości artystycznych i estetycznych zabytku, w tym, jeżeli istnieje taka potrzeba, uzupełnienie lub odtworzenie jego części oraz dokumentowanie tych działań”.
W tym momencie warto pokazać różnicę; po renowacji ołtarza i przed renowacją, czyli porównanie ołtarza św. Józefa (można się pokusić o stwierdzenie, że wygląda jak nowy) z ołtarzem św. Maryi, który czeka na swoją kolej do „regeneracji”.
Ołtarz główny powstał w 1908 r. i wykonany jest z drewna snycerowanego. Posiada konstrukcję malowaną, zdobioną srebrną i złotą folią kładzioną na pulmentach (glince służącej do przygotowania podłoża). We wnętrzu znajduje się obraz, a po bokach rzeźby. Wymiary ołtarza: wys. 6,80 m (bez glorii), szer. 3,20 m.
Ołtarz boczny św. Józefa powstał w 1916 r. Nastawa wykonana jest z drewna polichromowanego (wybarwiona bejcami i lakierowana) z elementami złoceń. W ołtarzu znajdują się obrazy olejne na płótnie (w środku św. Józef, z prawej św. Roch, a z lewej św. Izydor). Wiele wskazuje na to, że w połowie XX wieku nieoczyszczoną powierzchnię ołtarza pokryto bezbarwnym lakierem.
Warto wspomnieć, że w przypadku ołtarza św. Józefa jego stabilność została naruszona poprzez działanie czasu i związanych z tym różnych czynników do tego stopnia, że oparł się o ścianę znajdująca się za nim. Istniało prawdopodobieństwo jego zawalenia, co przyspieszyło decyzję o konieczności poddania go renowacji.
Stan zachowania ołtarzy określono jako zły. Wiele elementów, z których składają się ich konstrukcje, było zaatakowanych przez owady z rodziny Anobium. Najprawdopodobniej w drewnie żerował Anobium Punctatum, czyli kołatek domowy.
Oględziny ołtarzy wykazały zarówno wiele starych, jak i świeżych otworków, z których wysypywała się mączka drzewna, co wskazuje na czynne żerowiska owadów. Walka z tym szkodnikiem jest trudna, lecz zastosowanie sprawdzonych metod i środków daje dobre rezultaty.
W przypadku ołtarza głównego zalecono trucie owadów poprzez wstrzykiwanie i powlekanie powierzchniowe preparatem opartym na permetrynie, który bardzo silnie oddziałuje na układ pokarmowy szkodnika.
Z kolei w przypadku ołtarza św. Józefa, jeśli warunki na to pozwolą, zalecono metodę gazowania tlenkiem etylenu w komorze.
Komentarze (0)