Po co nam te kąty, czyli dlaczego nie powinno się mierzyć powłok z efektem specjalnym i metalicznym jednokątowymi spektrofotometrami
Odpowiada Barbara Bidzińska
barbara.bidzinska@eurotom.pl
Niejednokrotnie barwa ma kluczowe znaczenie jako kryterium jakości w przemyśle. Jednolity odcień koloru poszczególnych elementów wyrobu finalnego odgrywa znaczącą rolę w przypadku wielu produktów. Rozpatrując pomiary barwy należy rozróżnić dwa jej warianty, z jakimi mamy do czynienia w przemyśle: barwa jednorodna (solidowa) oraz barwa z efektem specjalnym (metaliczna lub perła). W ujęciu pomiarowym obydwa warianty znacznie się od siebie różnią, gdyż aby zmierzyć barwę jednorodną wykorzystuje się jednokątowe spektrofotometry, natomiast aby poprawnie ocenić barwę z efektem specjalnym potrzebujemy spektrofotometru wielokątowego. Różnica ta spowodowana jest samą naturą obu tych wykończeń. Bardzo często spotykamy się z próbami pomiarów barw metalicznych lub perłowych za pomocą urządzeń jednokątowych, co niestety jest dużym błędem i może prowadzić do poważnych problemów w kontroli jakości (szczególnie kiedy próbujemy mierzyć metaliki jednokątowymi spektrofotometrami i porównywać próbki ze wzorcami). Z tej przyczyny powinniśmy utrzymywać niżej przedstawione reguły pomiarowe:
- pomiar barwy jednorodnej za pomocą spektrofotometru jednokątowego
- pomiar barwy z efektem specjalnym za pomocą spektrofotometru wielokątowego.
Aby lepiej uzmysłowić czemu powinniśmy stosować się do powyższych zaleceń posłużymy się przykładem. Posiadamy dwie płytki pomalowane dwoma rodzajami lakieru: lakier jednorodny i lakier z efektem metalicznym. Obracając w ręku płytkę pokrytą lakierem jednorodnym nie obserwujemy zmian barwy, natomiast unosząc i przechylając próbkę pokrytą lakierem metalicznym widzimy jak jej barwa i jasność ulega zmianie (fot. nr 1).
Fot. 1. Flop koloru i jasności.
Zjawisko to nazywamy flopem barwy i jasności. Ten prosty eksperyment powinien uzmysłowić nam jak ważne jest aby w przypadku barw z efektem specjalnym stosować pomiar wielokątowy. Działanie spektrofotometru wyposażonego w kilka kątów detekcji działa na podobnej zasadzie jak ruch naszej ręki w powyższym eksperymencie i oko obserwujące zmianę barwy. W 6-kątowym spektrofotometrze BYK-mac-i firmy BYK Gardner takich „oczu” i „zmian ułożenia ręki” mamy aż sześć. Schemat zasady pomiaru przestawia fotografia numer 2.
Fot. 2. Schemat działania spektrofotometru wielokątowego BYK mac i.
Na schemacie widzimy sześć zdefiniowanych kątów obserwacji (-15°/15º/25º/45º/75º/110º), które umożliwiają nam w sposób dokładny, zdefiniowany i całościowy „obejrzeć” naszą płytkę i zmiany jej barwy przy zmieniającym się kącie obserwacji. Szczególnie ważny przy pomiarze wymalowań typu perła (kameleon) jest kąt -15°, gdyż pozwala na scharakteryzowanie często zdecydowanie różnej barwy, w którą przechodzi obiekt. Takie wymalowanie pokazane zostało na zdjęciu nr 3 – karoseria zielonego samochodu przy tym kącie obserwacji staje się fioletowa.
Komentarze (0)