Badanie Powłok

Metoda siatki nacięć (cross-hatch test) może być stosowana do oceny przyczepności systemów ochronnych o maksymalnej grubości 250 μm. Aby prawidłowo naciąć powłokę do podłoża, musi być ona elastyczna i niezbyt twarda. Ocenę należy przeprowadzić zgodnie z normami ISO 2409 [6]. Powłokę nacina się za pomocą noża z pojedynczym ostrzem o kącie 20° do 30° lub noża Petersa, który posiada sześć równolegle umocowanych ostrzy rozmieszczonych w odstępach 1 lub 2 mm. Metoda siatki nacięć polega na nacięciu do podłoża dwoma cięciami, pod kątem 90°. Dla oceny przyczepności powłoki lakierowej do podłoża należy wykonać co najmniej trzy siatki nacięć. Jeżeli różnice w wyglądzie nacięcia przekraczają jedną klasę wg tab. 2, wówczas należy badanie powtórzyć. Po nacięciu - powłoki miękkie przed oceną należy zmieść miękką szczotką. Na powłokach twardych należy zastosować taśmę adhezyjną. Należy ją ułożyć równolegle do jednego cięcia i po 5 minutach ostrożnie i delikatnie ściągnąć z miejsca badania. Przykład badań przyczepności metodą siatki nacięć przedstawiono na rys. 1. Powłoka lakierowa na półce słupa posiada bardzo dobrą przyczepność, a na stopie i wzmocnieniu odwarstwia się samoistnie od podłoża. Wynik badania jest w tym przypadku porównawczy oparty o skalę zamieszczoną w normie ISO 2409. Krawędzie nacięć są gładkie, żaden z kwadrat powłoki z siatki nacięć nie został oderwany (tab. 2).

Do oceny przyczepności często wykorzystuje się metodę pojedynczego nacięcia krzyżowego (X-cut test). Może ona być stosowana do każdego rodzaju powłoki o dowolnej grubości. Powłokę nacina się pod kątem 30° do 45° na długości ok. 40 mm, według normy ISO 16276-2 [9]. 3. Na nacięcie należy nakleić taśmę adhezyjną i po 5 minutach zerwać ją. Następnie powinno się ocenić stan nacięcia wg poniższej skali. Wynik ma charakter porównawczy podobnie jak przy zastosowaniu siatki nacięć.
Inną metodą badania przyczepności jest metoda odrywowa (pull-off test). Można ją stosować w przypadkach systemów ochronnych o dowolnej grubości, szczególnie w przypadku stosowania farb epoksydowych czy poliuretanowych, ze względu na ich twardość i brak elastyczności. Badanie przyczepności wykonuje się wg ISO 4624 [7] i ISO 16276-1 [8] a wynikiem badania jest minimalne naprężenie rozciągające, przy którym występuje oderwanie najsłabszej powierzchni granicznej (oderwanie adhezyjne) lub najsłabszego składnika badanego powłoki (oderwanie kohezyjne). Często w praktyce występują oba przypadki odrywania. W przypadku podawania wyniku w protokole należy wtedy, oprócz wartości naprężenia rozciągającego, przy którym wystąpiło oderwanie stempla, podać również procentowy udział powierzchni odrywanej adhezyjnie i kohezyjnie. Przykład zastosowania metody odrywowej przedstawiono na rys. 2. Badanie polega na przyklejeniu do badanej powłoki stempli pomiarowych, a następnie oderwaniu ich za pomocą odpowiedniej zrywarki. Metoda wymaga dużej wprawy oraz ścisłego przestrzegania procedury pomiaru. Dla przedstawionej powłoki poliuretanowej wartość średnia naprężenia rozciągającego prowadzącego do oderwania powłoki wynosiła 10,72 MPa, co jest wartością dobrą w porównaniu z innymi rodzajami wyrobów lakierowych.