Przygotowanie Powierzchni

5. Czynności końcowe po obróbce strumieniowo-ściernej 
Należy usunąć z powierzchni oczyszczonej luźne zanieczyszczenia i pozostałe na powierzchni ścierniwo poprzez zmiatanie, względnie odsysanie, a nie zdmuchiwanie. 
Niezależnie od tej operacji i tak pozostaje duża ilość ziaren ściernych wbitych w podłoże oczyszczane na zmiatanej powierzchni. Te ziarna mocno wbite w powierzchnię są powodem powstawania rdzy nalotowej, jeżeli stosowane są ścierniwa niemetalowe zawierające chemicznie aktywne zanieczyszczenia, natomiast śruty powodują korozję galwaniczną. Więcej informacji na temat korozji galwanicznej i chemicznej w następnych artykułach.
Do usuwania śrutu z powierzchni oczyszczonych w liniach śrutowniczych stosowane są specjalne szczotki i elektromagnesy. 
Do usuwania z powierzchni oczyszczanej pneumatycznie stosuje się specjalne odsysacze ścierniwa ze ssawą podobną do odkurzacza przemysłowego. 

Reklama

Rysunek 3. Spaw i zanieczyszczenia spawalnicze [7].

Rysunek 4. Przykłady złączy spawanych: 
a) nieprawidłowe, 
b) prawidłowe, 
c) najlepsze [9]. 
 

Opis usuwanych zanieczyszczeń i wad powierzchniowych

Konieczność usunięcia zanieczyszczeń z powierzchni przeznaczonej do nakładania powłok ochronnych wynika z tego, że ich przyczepność do podłoża zanika praktycznie całkowicie już w odległości paru milionowych części milimetra (oddziaływanie sił Van der Waalsa). 
Siły przyczepności muszą skutecznie przeciwdziałać siłom wynikającym z naprężeń powstających w powłoce ochronnej w wyniku procesów fizycznych i chemicznych oraz podczas ich wysychania i utleniania się powłok organicznych przy współudziale promieni słonecznych i wody, co powoduje kurczenie się powłok, a w konsekwencji ich pękanie z jednoczesnym odspajaniem się ich od podłoża (patrz rysunek 1).

1. Zanieczyszczenia stałe

• Zgorzelina hutnicza (zendra) – występuje na blachach i kształtownikach kształtowanych na gorąco (walcowanych), stanowiąca twardą, ściśle przylegającą do stali warstwę 5–80 µm stopionych tlenków metali powstałych w czasie obróbki termicznej stali. Jeżeli zgorzelina nie tworzy jednolitej warstwy, to jej powierzchnia tworzy makro ogniwa korozyjne, a odkryta powierzchnia stali ulega znacznej korozji nierównomiernej, stając się katodą. W takiej sytuacji, na skutek niejednakowego współczynnika rozszerzalności zendry i stali, dochodzi do odpadania jej płatów razem z powłokami ochronnymi (patrz rysunek 2).
• Zgorzelina spawalnicza – powstała na powierzchni spawów i dookoła nich. Zgorzelina spawalnicza – to stopione tlenki żelaza; jest dobrze przyczepna do szwu i sięga do 50 mm od szwu. Szlaka (żużel) spawalnicza – to stopione sole spawalnicze w postaci dość grubej, dobrze przyczepnej, lecz kruchej warstwy wypełniającej zagłębienia przyspoinowe do 50 mm, o odczynie silnie alkalicznym (reagują z farbami olejnymi i ftalowymi).  Odpryski spawalnicze – to stopiony metal elektrod spawalniczy opadający w odległości 50–200 mm o wielkości kropel nawet do 0,7 mm. Miejsca te są źródłem korozji podpowłokowej na skutek pocienienia powłoki ochronnej i korozji galwanicznej. Usuwanie powyższych zanieczyszczeń za pomocą szlifierek. Śrutowanie jest mniej skuteczne [8]. Nieusunięte odpryski spawalnicze są wyższe niż grubość powłoki, a żużel spawalniczy może chłonąć wodę i zanieczyszczenia jonowe oraz gazowe.
• Nagary podobne do zgorzeliny powstałe podczas obróbki termicznej – zgorzeliny mogą powodować odpadnięcie powłoki ochronnej na skutek jej odpryskiwania od podłoża, wynikające z innych współczynników rozszerzalności metali i zgorzeliny, powodując powstawanie podpowłokowego elektrochemicznego ogniwa korozyjnego, zwłaszcza wtedy, gdyby były już wcześniej zaczątki korozji (zgorzelina katodą) oraz brak przyczepności na powierzchni gładzi zgorzelinowej.
• Rdza – są to produkty korozji metali o różnym kolorze i składzie, krystaliczne lub bezpostaciowe, które stanowią porowate naloty, warstwy równomierne i wżery chłonące wilgoć, zawierające w sobie pewne ilości soli rozpuszczalnych i agresywnych gazów przemysłowych, które przyśpieszają procesy korozyjne. Pozostawiona pod powłoką ochronną rdza, na skutek postępującej korozji i przemian struktury produktów korozji, może znacznie zwiększyć swoją objętość (do 7 razy), powodując odstawanie niszczące ciągłość powłok ochronnych. W każdym przypadku obserwuje się wpływ obecności dwutlenku siarki na skład chemiczny produktów korozji. Rdza chłonie wilgoć i wszelkie jony rozpuszczalne oraz siedmiokrotnie powiększa swoją objętość, powodując odrywanie powłoki lakierowej od podłoża metalowego [12].
• Kurz i pył – powstaje na skutek osiadania wszechobecnych pyłów, zwłaszcza przy drogach transportowych oraz opadających pyłów przemysłowych z kominów i instalacji odpylających, pomieszanych z zanieczyszczeniami soli rozpuszczalnych i sadzy. Osady kumulują wilgoć i agresywne gazy (oddziaływanie analogiczne jak przy nalotach rdzy). Kurz i pył mechanicznie izolują powłokę od podłoża, zmniejszając przyczepność powłok do podłoża. Pokazane na rysunku 5 położenia kształtowników w konstrukcji zwiększa lub zmniejsza kumulowanie się pyłów i wody. Stopień zapylenia powierzchni określa norma PN EN ISO 8502-3.
• Pozostałości na powierzchni odlewów resztek masy formierskiej – piasek z masy formierskiej po odlaniu odlewu żeliwnego, staliwnego lub czasem z metali kolorowych jest przywarty do powierzchni odlewu i musi być usunięty, także ze względów na konieczności wykonania czynności kontrolnych jakości odlewów. Przy próbie termicznej wyrobów żeliwnych tworzy się zgorzelina i wydziela się grafit. Do tego celu stosuje się śrutowanie, które dodatkowo zasklepia powierzchniowe pęknięcia odlewów.
• Pozostałość starych, zdegradowanych powłok ochronnych podczas prac renowacyjnych i konserwacji powłok ochronnych – kredowanie powłoki lakierowej pozbawia przyczepności starych powłok, a czasem jest początkiem korozji podpowłokowej. Również niedostosowanie starej powłoki z powłoką nakładaną podczas renowacji powoduje brak ich przyczepności i odpadanie wraz z powłokami renowacyjnymi.
• Inne zanieczyszczenia stałe – silspaw, napisy wykonane kredą, glina, błoto, beton itp. zanieczyszczenia.