Przygotowanie Powierzchni

Podjęła się tego firma KTA TATOR Inc. na zlecenie Amerykańskiej Agencji Ochrony Pracy (National Institute for Occupational Safety and Health - NIOSH) w latach 1998 i 1999. W powyższej pracy dokonano pomiaru poziomu pyłów powstających podczas obróbki strumieniowo-ściernej paneli ze stali zwykłej z podziałem pomiarów na następujące strefy: zewnętrzną, operatora, wdechu i wydechu. Ilości pyłów zostały określone drogą ważenia pozostałości na filtrach plastikowych. Doświadczenie przeprowadzono w komorze śrutowniczej wyposażonej w oczyszczarkę pneumatyczną pracującą pod ciśnieniem 6,895 bara, z dyszą typu Boride Venturi ¼ cala (6,4 mm), z prędkością przesuwania strumienia ściernego 15,24–22,86 m/min, śrutem ostrokrawędziowym wielkości 0,44 mm. Obróbce strumieniowo-ściernej poddano panele stalowe, które były wstępnie oczyszczone z rdzy, zendry i innych zanieczyszczeń. Otrzymane wartości powstającego pyłu są większe około 10 razy niż śrutu okrągłego staliwnego wysokowęglowego S o trwałości 4078 przejść do całkowitego rozbicia, ponieważ trwałość śrutu staliwnego ostrokrawędziowego twardego GH wynosi 417 zawróceń, a miękkiego GS 3475 zawróceń wg SSPC. Uzyskane ilości pyłu są więc wyższe niż śrutów okrągłych. Strefa wdechu i wydechu były zlokalizowane na poziomie kasku ochronnego, ale w rzeczywistości powietrze do oddychania pochodzi ze sprężarki, od której odnoga skierowana jest wprost do kasku po przefiltrowaniu przez dokładny filtr z węglem aktywnym, który pochłania pyły, wodę i oleje. Pył strefy wdechu w ilości 82,5% w tym doświadczeniu jest zatem pyłem zbliżonym do głównego miejsca powstawania pyłu na powierzchni obrabianego materiału. Pył w strefie wydechu w ilości 3,5% jest raczej stężeniem pyłu podawanego pod kask przewietrzany*. Należy zatem pilnować, by posiadać sprawne filtry, a powietrze pobierane przez kompresor znajdowało się poza strefą zapyloną i było osłonięte oraz wkład filtra powietrznego usytuowany na wężu zasilającym kask przewietrzany był odpowiednio często wymieniany. Porównując ilość pyłu respirabilnego ze strefy zewnętrznej, która wynosi w tym doświadczeniu 17453 µg/m3, stanowiącą 3,313% wszystkich zmierzonych pyłów, oznacza to, że uzupełniającą ilość do 10% stanowią najdrobniejsze pyły respirabilne, które nie zostały wychwycone przez filtr wentylacyjny. 

W tym artykule analizowane są przeze mnie wartości stężeń pyłów na stanowisku pracy, gdyż tak są zdefiniowane najwyższe dopuszczalne stężenia pyłów, tzw. NDS dotyczące tego obszaru oraz w strefie zewnętrznej, gdyż ma ona bezpośredni wpływ na zanieczyszczanie środowiska i jest wyrażana przez tzw. wartości odniesienia szkodliwych substancji w postaci pyłów w powietrzu, których nie wychwytują filtry przemysłowe. 
Badacze z KTA TATOR podali jako wartości początkowe doświadczenia współczynniki pylenia większości pierwiastków zawartych w pyłach śrutów. Nie badano jednak charakterystycznych dla śrutów toksycznych pierwiastków, jak węgiel C, krzem Si i siarka S. Wykazano, że zawartość kwarcu krystalicznego i krystobalitu SiO2 jest w śrucie staliwnym poniżej poziomu wykrywalności. Czas operacji śrutowania to 1 do 3 minut. 
Działanie respirabilnego śrutu stalowego na płuca nie zostało dogłębnie zbadane. Pył respirabilny – to zbiór cząstek przechodzących przez filtr wstępny o wymiarach cząstek o średniej wartości aerodynamicznej 3,5 ± 0,3 µm. Chociaż składa się on głównie z żelaza, nie można go uznać za równoważny tlenkowi żelaza, ponieważ jego trwałość biologiczna może być znacząco różna od tlenku żelaza. Śrut stalowy, w przeciwieństwie do piasku, nie powodował znacznego stanu zapalnego, uszkodzenia ani zwłóknienia płuc po 30-dniowym przebywaniu w tchawicy. 
W kontrolowanych środowiskowo badaniach laboratoryjnych i terenowych śrut stalowy wytwarza znacznie niższe stężenia pyłu respirabilnego niż piasek kwarcowy. Jednak generował on znacznie wyższe stężenia czynników rakotwórczych, takich jak nikiel i arsen, niż u większości ścierniw. Nie są dostępne żadne badania oceniające rakotwórczość wdychanego śrutu staliwnego ani stalowego. 
Dla minimalizacji uciążliwości kurzenia obróbki strumieniowo-ściernej zaleca się oddzielenie operacji czyszczenia strumieniowo-ściernego od sąsiednich obszarów przy użyciu następujących odległości buforowych według rodzaju operacji: 

• oczyszczanie strumieniowo-ścierne na mokro – 50 metrów 
• czyszczenie strumieniowo-ścierne na sucho – 200 metrów.