Przygotowanie Powierzchni

Wpływ wielokrotności użycia śrutów na wielkość pylenia

Calboreanu stwierdził zmiany twardości śrutu po 50 cyklach jego używania. Twardość początkowo rośnie (zwłaszcza śrutu miękkiego) i stabilizuje się, a następnie zaczyna spadać po około 1000 cyklach, gdyż metalowa powłoka śrutu ulega zjawisku zmęczenia zewnętrznej jego warstwy po większej liczbie cykli odkształceń. Wellinger i Gommel przeprowadzili natomiast badania deformacji śrutów ciętych z drutu stalowego. Mierzyli zmiany twardości w obszarze obrzeża, a także w rdzeniu cząstek w związku z liczbą cykli uderzeń w powierzchnię. Zauważyli zwiększanie się twardości w obszarze obrzeża wraz ze wzrostem liczby cykli uderzeń w powierzchnię obrabianą, podczas gdy twardość w obszarze rdzenia stale zmniejszała się. Spadek twardości w obszarze rdzenia przyjmuje się jako wynik zmęczenia materiału. Różnica w wartościach twardości między powłoką zewnętrzną i rdzeniem najpierw zwiększa się ze wzrostem liczby cykli, lecz po osiągnięciu poziomu nasycenia po około 500 cyklach następuje fragmentacja cząstek, tak jak śrutów okrągłych. 

Wpływ trwałości zupełnej śrutów, to jest do całkowitej zamiany śrutu w pył, określamy za pomocą aparatu Ervina. Należy zauważyć, że śrut ostrokrawędziowy, zwłaszcza GH o najwyższej twardości, pozbywa się w pierwszej fazie ziaren popękanych, ponieważ powstaje w wyniku kruszenia śrutu okrągłego, a następnie stępia ostrość krawędzi tnących, by po 200-krotnym użyciu stać się okrągłym i degraduje się dalej, tak jak śrut okrągły. Śrut cięty z patentowego drutu stalowego najpierw pozbywa się zadziorów z krawędzi jego cięcia, a następnie zaokrągla się po 1000-krotnym jego użyciu. Przy prędkości VP = 70 m/s następuje zmiana kształtu śrutu z ciętego drutu stalowego zwykłego do kształtu prawie kulistego już po około 150 cyklach oddziaływania, a przy prędkości śrutu 200 m/s dużo szybciej. Spotykane na rynku krajowym śruty cięte z drutów o nieznanej jakości są jeszcze szybciej zaokrąglane. Urządzenia z zamkniętym obiegiem ścierniwa (komory i kabiny śrutownicze oraz oczyszczarki wirnikowe) całkiem pozbawiłyby się śrutu, gdyby nie uzupełniano ich nowym materiałem.
Z zestawienia w tabeli 3 wynika, że śrut staliwny zawiera najwięcej pierwiastków toksycznych w 1 gramie swojej masy, bo aż 9.109,12 µg/g, co stanowi około 9,1% wagowego, żużel pomiedziowy około 2,5%, tj. 3,6 razy mniej, a żużel poniklowy 0,496% czyli 18,4 razy mniej od śrutu. Najmniej pierwiastków toksycznych spośród ścierniw badanych zawiera granulat szklany 0,041%, staurolit 0,11% i garnet 0,125%. Inaczej natomiast uszeregowany jest poziom zapylenia powietrza, gdzie góruje żużel pomiedziowy 9.925,8 µg/m3, śrut zaś wydziela 66,5% pyłów żużla pomiedziowego, ale jest jednak i tak zaskakująco wysoki. Jeśli zestawić krotność przekroczenia NDS przez 1 gram śrutu o 359,86x i wartości odniesienia 10.717,7x ze śrutem nierdzewnym Amagrit G przekraczającym NDS o 1.498,89x (416,5%) i wartość odniesienia o 1.200.928,8x (1.120,0%), to widać, że zagrożenie ze strony takiego śrutu przewyższa wszelkie wyobrażenia.