Wpływ pyłów na roślinność
Wpływ na ekosystemy wiąże się również z zakłócaniem procesu fotosyntezy roślin poprzez osiadanie pyłów na liściach, jak i ze zmianami chemicznymi ekosystemów oraz biologii roślin po dotarciu pyłów do podłoża (np. kwaśnych aerozoli, które powodują zakwaszenie gleb i wód gruntowych oraz powierzchniowych).
W przypadku pyłów emitowanych głównie z procesów przemysłowych oraz procesów spalania paliw, zaledwie około 50% (150 Tg) to pyły pierwotne, drugą połowę (140 Tg) stanowią cząstki wtórne powstające w wyniku przemian przy udziale prekursorów tych przemian chemicznych pyłów, jakimi są gazy bezwodników kwasowych SO2, NOx i lotnych związków organicznych.
Spośród składników pyłu zawieszonego, siarczany, związki amonowe, węgiel elementarny i organiczny dominują w małych cząstkach, natomiast pył mineralny i materiał biologiczny w większych cząstkach PM2,5-10.
Cząstki mineralne są zarówno pochodzenia naturalnego, jak i ze ścierania opon i hamulców, szlifowania, ścierania śrutów. Cząstki tych frakcji mogą być transportowane na dziesiątki kilometrów. Frakcja ultradrobna stanowi najliczniejszą frakcję dla wszystkich typów obszarów.
Pyły mogą oddziaływać na roślinność zarówno w sposób bezpośredni – poprzez depozycję na powierzchni liści, jak i pośredni – przez zmianę chemizmu gleby.
Negatywne skutki oddziaływania pyłu zależą przede wszystkim od jego składu chemicznego, ponieważ wraz z pyłem do ekosystemów przenikają m.in. azotany i siarczany oraz ich związki, metale ciężkie, związki organiczne i kationy zasadowe (głównie Ca, Mg i K).
Cząstki pyłu, które są pod względem chemicznym obojętne, wpływają na rośliny tylko w sposób mechaniczny, natomiast te, które są aktywne chemicznie mogą wykazać bezpośredni wpływ na fizjologię liści lub wpływać na chemizm podłoża.
Wielkość depozycji zanieczyszczeń pyłowych na powierzchniach liści zależy przede wszystkim od szorstkości ich powierzchni oraz od ich wilgotności. Wielkość depozycji zależy również od czasu utrzymywania się liści – długo żyjące liście mają więcej czasu na akumulację zdeponowanych zanieczyszczeń. A zatem zimozielone lasy iglaste, niezrzucające liści na zimę, wykazują największą wrażliwość na działanie zanieczyszczeń powietrza. Większe cząstki nie przenikają przez szparki, ale ich depozycja na liściach może mieć wpływ na przebieg fotosyntezy i innych procesów metabolicznych roślin poprzez blokowanie dostępu dla promieniowania słonecznego.
Pyły, podobnie jak inne zanieczyszczenia powietrza, zaliczają się do tzw. czynników usposabiających lub wyzwalających choroby roślin, takie jak choroby grzybowe, wirusowe, patogeny i szkodniki.
Liczne badania potwierdziły wpływ depozycji zanieczyszczeń pyłowych na zmianę składu chemicznego gleby i w konsekwencji zmiany w obrębie składu gatunkowego zbiorowisk roślinnych. W większości badań cząstki ultradrobne stanowią od 70% do ponad 90% całkowitej liczby cząstek, przy czym frakcja Aitkena to zazwyczaj ponad połowa wszystkich cząstek.
Komentarze (0)