Fot. 1. Farby odwracalne można zawsze usunąć przy pomocy odpowiedniego rozcieńczalnika.
Żeby poznać mechanizmy schnięcia „farb mokrych” i związane z nimi wady powłok, musimy zacząć od podstawowych wiadomości na temat budowy farb. Na początek kilka określeń i definicji.
Farba, to według PN-EN ISO 12944-1, pigmentowany wyrób lakierowy w postaci cieczy, pasty lub proszku, który nałożony na podłoże, tworzy kryjącą powłokę o właściwościach ochronnych, dekoracyjnych lub specyficznych technicznie.
Ta definicja jest bardzo ogólna, dlatego spróbujemy zdefiniować „farbę mokrą”:
Farba mokra, w uproszczeniu, składa się z pigmentów oraz substancji dodatkowych: spoiw (żywic), wypełniaczy, rozpuszczalników, a także substancji błonotwórczych, dyspergujących, konserwujących, opóźniających wysychanie, zapobiegających pienieniu, reagujących z podłożem itp.
Rozpuszczalniki – to ciecze zdolne do tworzenia roztworu po zmieszaniu z ciałem stałym, inną cieczą lub gazem. Rozpuszczalniki do farb to te lotne ciecze, które rozpuszczają substancje powłokotwórcze, nie powodując w nich zmian chemicznych. Jednym słowem, rozpuszczalniki są używane na etapie produkcji farb lub do badania czy mamy do czynienia z farbą schnącą fizycznie.
Rozcieńczalniki reaktywne – to rozcieńczalniki, które oprócz rozrzedzenia wyrobu, wbudowują się w wiązania chemiczne, pełniąc częściowo funkcję utwardzacza.
Ze względu na mechanizm schnięcia, norma PN-EN ISO 12944-5 wprowadziła podział farb na tworzące powłoki odwracalne i nieodwracalne.
Powłoki odwracalne (farby schnące wyłącznie fizycznie) schną poprzez odparowanie rozpuszczalnika bez innej zmiany postaci, co oznacza, że proces jest odwracalny i powłokę w każdym okresie można rozpuścić w oryginalnym rozpuszczalniku (fot. 1).
- lakierowe wyroby chlorokauczukowe;
- lakierowe wyroby oparte na kopolimerach chlorku winylu;
- jednoskładnikowe farby akrylowe;
- jednoskładnikowe farby bitumiczne (smołowe i asfaltowe).
Powłoki nieodwracalne to powłoki z farb schnących początkowo fizycznie (z wyjątkiem farb bezrozpuszczalnikowych), a następnie w wyniku reakcji chemicznych lub koalescencji1 (w niektórych farbach wodnych). Drugi etap jest nieodwracalny, tzn. powłoki nie można rozpuścić przy pomocy oryginalnych rozpuszczalników lub rozpuszczalników dedykowanych dla danego typu farb w przypadku farb bezrozpuszczalnikowych.
Farby, z których powstają powłoki nieodwracalne możemy podzielić na kilka grup:
- Wyroby schnące oksydacyjnie, przykładem są farby na spoiwach:
- alkidowych (ftalowe);
- epoksyestrowych;
- alkidowych modyfikowanych.
- Wodne farby jednoskładnikowe, w których substancja błonkotwórcza jest zdyspergowana w wodzie, np.
- polimery akrylowe;
- polimery winylowe. - Farby utwardzane chemicznie, np.
- epoksydowe (rozpuszczalnikowe i wodne);
- poliuretanowe (rozpuszczalnikowe i wodne);
- polimocznikowe2. - Farby utwardzane wilgocią, np.
- etylokrzemianowe (jedno- i dwuskładnikowe);
- poliuretanowe jednoskładnikowe.
Komentarze (0)